Öz
Cinema, from its beginning to the present day, utilizes many sources such as story, novel, theater, etc. Especially adaptations made from novels have an important place in the development of cinema. In this study, Ferzan Ozpetek’s film ‘Istanbul Kırmızısı’ (2019) and the novel of the same name are discussed in line with the theoretical approaches in adaptation studies. The aim of the study is to reveal how the novel, which is the source text, is transferred to the film, the similarities and differences between them. The movie was selected by the purposeful sampling method. The reason for choosing this movie is that both the director of the movie and the author of the novel are the same person. In the study, the novel and the film were evaluated according to the characters, plot, theme, temporal and spatial changes and intertextuality approach in the context of orientalism. As a result of the study, it was determined that while the themes were continuous in both texts, the plot and characters differed. Both texts take place in Istanbul. However, the micro-regions inside Istanbul differ. It is seen that there is a three-year time difference between the novel and the film examined.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Abisel, N. (2010). Sessiz Sinema (4. Baskı). Ankara: De Ki Basım Yayın.
- Andrew, D. (1984). Concepts in Film Theory. (1st Published). Oxford, London & Glasgow: Oxford University Press.
- Atasoy, F., Alpöge, O. (1968). Genç Alman Sineması. Yeni Sinema, 2(15) (Şubat), 16-20.
- Bakhtin, M. (2001) Karnavaldan Romana: Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Seçme Yazılar (1. Baskı). (Çev. C. Soygüder). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Cartmell, D., Whelehan, I. (2007). Introduction– Literature on Screen: A Synoptic View. D. Cartmell, I. Whelehan (Ed.), The Cambridge Companion to Literature on Screen. (1st Published). (pp. 1-12). Cambridge: Cambridge University Press.
- Corrigan, T. (2007). Literature on Screen, A History: In the Grap, D. Cartmell & I. Whelehan (Ed.), The Cambridge Companion to Literature on Screen. (1st Published). (pp. 29-44). Cambridge: Cambridge University Press.
- Engin, E. (2004). Figuring the Orient: A Discussion of Orientalism within the Context of Ferzan Özpeteks Films. (Master's Thesis). Bilkent Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
- Gasset, J. O. (2013). Sanatın İnsansızlaştırılması ve Roman Üstüne Düşünceler (2. Baskı). (Çev. N. G. Işık). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Genette, G. (1997). Palimpsests: Literature in the Second Degree. Lincoln & London: University of Nebraska Press.
- Girelli, E. (2007). Transnational Orientalism: Ferzan Özpetek's Turkish Dream in Hamam (1997). New Cinemas: Journal of Contemporary Film, 5(1), 23-38.
- Hayward, S. (2000). Cinema Studies: The Key Concepts (2nd Published). London & New York: Routledge.
- Hutcheon, L. (2012). A Theory of Adaptation. London & New York: Routledge.
- Kaya, Y. (2017). Oryantalizm–Postkolonyalizm ve Sanat. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 6(30), 647-665.
- Kuhn, A., Westwell, G. (2012). A Dictionary of Film Studies. Oxford: Oxford University Press.
- Leitch, T. (2008). Adaptation Studies at a Crossroads. Adaptation, 1(1), 63-77.
- Özpetek, F. (2014). İstanbul Kırmızısı. Can Yayınları.
- Özpetek, F. (Yönetmen). (2017). İstanbul Kırmızısı. [Film]. Türkiye & İtalya: BKM, İmaj R&C Produzioni Faros Film & Rai Cinema.
- Pinar, A. (2019). Literature and Film Adaptation Theories: Methodological Approaches. Journal of Artistic Creation & Literary Research, 7(2), 87-97.
- Said, E. (1998). Oryantalizm (Doğubilim): Sömürgeciliğin Keşif Kolu, (Çev. N. Uzel). İstanbul: İrfan Yayımcılık ve Tanıtım.
- Soydan, M. (2007). Ferzan Özpetek’in Hamam filminde Doğu’nun Gizli Bir Oryantalizm ile İnşa Edilişi. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Düşünceler Hakemli E-Dergisi, (2), 51-68.
- Stam, R. (2000a). Film Theory: An Introduction (1st Published). USA & UK: Blackwell Pubhishers.
- Stam, R. (2000b). Beyond Fidelity: Dialogics of Adaptation, J. Naremore (Ed.), Film Adaptation. (pp. 54-76). Rutgers University Press.
- Sutton, D. (2014). Sanat-Oluş. D. Sutton & D. Martin-Jones (Ed.), Yeni Bir Bakışla Deleuze (1. Baskı). (s. 85-99). İstanbul: Kolektif.
- Şirin, Y. (2019). Oryantalizm Bağlamında Ferzan Özpetek Sineması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
- Taşar, M. (2011). Batı’nın Kendi Kimliğini İnşa Sürecinde Öteki Olarak Doğulu Kadın ve Harem. Milli Saraylar Kültür-Sanat-Tarih Dergisi, 8, 153-175.
- Taylan, A. (2015), Nitel ve Nicel Araştırmalarda Evren ve Örneklem Seçimi ve Sorunlar. B. Yıldırım (Ed.), İletişim Araştırmalarında Yöntemler (s. 47-38). Konya: Literatürk Yayınları.
- Teksoy, R. (1966). Rus Sinemasına Kısa Bir Bakış. Yeni Sinema, 1(2) (Nisan-Mayıs), 16-19.
- Teksoy, R. (2005). Rekin Teksoy’un Sinema Tarihi Cilt 2. İstanbul: Oğlak Yayıncılık.
- Tezel, C. (2017). Ferzan Özpetek: Tuba’nın Star Olduğunu Bilmiyordum. Hürriyet. https://www.hurriyet.com.tr/kelebek/magazin/ferzan-ozpetek-tubanin-star-oldugunu-bilmiyordum-40109372 Erişim Tarihi: 1 Mart 2022
- Tüysüz, D. (2017, Temmuz). Şifa ve zehir: Ferzan Özpetek‟in Pharmakon’u Olarak İstanbul. International Conference; The West of The East, The East of The West, Young Scholars Union, Prague, Czechia.
- Wood, J. (2013). Kurmaca Nasıl İşler? (2. Baskı). (Çev. E. Bodur). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Öz
Sinema, başlangıcından günümüze kadar öykü, roman, tiyatro vb. gibi birçok kaynaktan yararlanmaktadır. Özellikle romanlardan yapılan uyarlamaların sinemanın gelişiminde önemli bir yeri olduğu görülmektedir. Bu çalışmada, Ferzan Özpetek’in ‘İstanbul Kırmızısı’ (2019) filmi ve aynı adlı romanı uyarlama çalışmalarındaki kuramsal yaklaşımlar doğrultusunda ele alınmaktadır. Çalışmanın amacı, kaynak metin olan romanın filme nasıl aktarıldığını, aralarındaki benzerlikleri ve farklılıkları ortaya koymaktır. Film amaçlı örneklem yöntemi ile seçilmiştir. Bu filmin seçilme nedeni hem filmin yönetmeninin hem de romanın yazarının aynı kişi olmasıdır. Çalışmada film ve filmin kaynak metni olan roman; karakterler, olay örgüsü, tema, zamansal ve mekânsal değişimler ile oryantalizm açısından metinlerarasılık yaklaşımına göre değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonucunda her iki metinde de temalar süreklilik göstermekte iken, temaların taşıyıcısı olan olay örgüsü ve karakterlerin farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Mekan olarak her iki metin de İstanbul’da geçmektedir. Fakat filmde ve romanda İstanbul’un içindeki mikro bölgeler farklılaşmaktadır. İncelenen roman ve film arasında üç yıllık bir zaman farkı olduğu görülmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Abisel, N. (2010). Sessiz Sinema (4. Baskı). Ankara: De Ki Basım Yayın.
- Andrew, D. (1984). Concepts in Film Theory. (1st Published). Oxford, London & Glasgow: Oxford University Press.
- Atasoy, F., Alpöge, O. (1968). Genç Alman Sineması. Yeni Sinema, 2(15) (Şubat), 16-20.
- Bakhtin, M. (2001) Karnavaldan Romana: Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Seçme Yazılar (1. Baskı). (Çev. C. Soygüder). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Cartmell, D., Whelehan, I. (2007). Introduction– Literature on Screen: A Synoptic View. D. Cartmell, I. Whelehan (Ed.), The Cambridge Companion to Literature on Screen. (1st Published). (pp. 1-12). Cambridge: Cambridge University Press.
- Corrigan, T. (2007). Literature on Screen, A History: In the Grap, D. Cartmell & I. Whelehan (Ed.), The Cambridge Companion to Literature on Screen. (1st Published). (pp. 29-44). Cambridge: Cambridge University Press.
- Engin, E. (2004). Figuring the Orient: A Discussion of Orientalism within the Context of Ferzan Özpeteks Films. (Master's Thesis). Bilkent Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
- Gasset, J. O. (2013). Sanatın İnsansızlaştırılması ve Roman Üstüne Düşünceler (2. Baskı). (Çev. N. G. Işık). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Genette, G. (1997). Palimpsests: Literature in the Second Degree. Lincoln & London: University of Nebraska Press.
- Girelli, E. (2007). Transnational Orientalism: Ferzan Özpetek's Turkish Dream in Hamam (1997). New Cinemas: Journal of Contemporary Film, 5(1), 23-38.
- Hayward, S. (2000). Cinema Studies: The Key Concepts (2nd Published). London & New York: Routledge.
- Hutcheon, L. (2012). A Theory of Adaptation. London & New York: Routledge.
- Kaya, Y. (2017). Oryantalizm–Postkolonyalizm ve Sanat. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 6(30), 647-665.
- Kuhn, A., Westwell, G. (2012). A Dictionary of Film Studies. Oxford: Oxford University Press.
- Leitch, T. (2008). Adaptation Studies at a Crossroads. Adaptation, 1(1), 63-77.
- Özpetek, F. (2014). İstanbul Kırmızısı. Can Yayınları.
- Özpetek, F. (Yönetmen). (2017). İstanbul Kırmızısı. [Film]. Türkiye & İtalya: BKM, İmaj R&C Produzioni Faros Film & Rai Cinema.
- Pinar, A. (2019). Literature and Film Adaptation Theories: Methodological Approaches. Journal of Artistic Creation & Literary Research, 7(2), 87-97.
- Said, E. (1998). Oryantalizm (Doğubilim): Sömürgeciliğin Keşif Kolu, (Çev. N. Uzel). İstanbul: İrfan Yayımcılık ve Tanıtım.
- Soydan, M. (2007). Ferzan Özpetek’in Hamam filminde Doğu’nun Gizli Bir Oryantalizm ile İnşa Edilişi. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Düşünceler Hakemli E-Dergisi, (2), 51-68.
- Stam, R. (2000a). Film Theory: An Introduction (1st Published). USA & UK: Blackwell Pubhishers.
- Stam, R. (2000b). Beyond Fidelity: Dialogics of Adaptation, J. Naremore (Ed.), Film Adaptation. (pp. 54-76). Rutgers University Press.
- Sutton, D. (2014). Sanat-Oluş. D. Sutton & D. Martin-Jones (Ed.), Yeni Bir Bakışla Deleuze (1. Baskı). (s. 85-99). İstanbul: Kolektif.
- Şirin, Y. (2019). Oryantalizm Bağlamında Ferzan Özpetek Sineması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
- Taşar, M. (2011). Batı’nın Kendi Kimliğini İnşa Sürecinde Öteki Olarak Doğulu Kadın ve Harem. Milli Saraylar Kültür-Sanat-Tarih Dergisi, 8, 153-175.
- Taylan, A. (2015), Nitel ve Nicel Araştırmalarda Evren ve Örneklem Seçimi ve Sorunlar. B. Yıldırım (Ed.), İletişim Araştırmalarında Yöntemler (s. 47-38). Konya: Literatürk Yayınları.
- Teksoy, R. (1966). Rus Sinemasına Kısa Bir Bakış. Yeni Sinema, 1(2) (Nisan-Mayıs), 16-19.
- Teksoy, R. (2005). Rekin Teksoy’un Sinema Tarihi Cilt 2. İstanbul: Oğlak Yayıncılık.
- Tezel, C. (2017). Ferzan Özpetek: Tuba’nın Star Olduğunu Bilmiyordum. Hürriyet. https://www.hurriyet.com.tr/kelebek/magazin/ferzan-ozpetek-tubanin-star-oldugunu-bilmiyordum-40109372 Erişim Tarihi: 1 Mart 2022
- Tüysüz, D. (2017, Temmuz). Şifa ve zehir: Ferzan Özpetek‟in Pharmakon’u Olarak İstanbul. International Conference; The West of The East, The East of The West, Young Scholars Union, Prague, Czechia.
- Wood, J. (2013). Kurmaca Nasıl İşler? (2. Baskı). (Çev. E. Bodur). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makale |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 24 Eylül 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022Sayı: 8 |
ARTS, CC BY-NC 4.0 ile lisanslanmaktadır 
YAYINCI | DERGİ KURULLARI | DİZİNLER | ÜCRET POLİTİKASI | İSTATİSTİKLER | MIAR | SHERPA ROMEO