Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

The Ming Carpet on the An Unmentioned Painting in Turkish Carpets and Ming Carpets

Yıl 2021, Sayı: 6, 329 - 357, 16.09.2021
https://doi.org/10.46372/arts.954106

Öz

In the 14th-15th centuries carpets with animal motifs woven in Anatolia attract the attention of many researchers. In this period, carpets created with different motifs and pattern compositions were woven in Anatolia. Pattern compositions in the middle of the carpet; It was created with certain geometric shapes such as square, rhombus, octagon, triangle. Animal motifs with mythological values in stylized symbolic form were used within the sections. Anatolian carpets with animal motifs, known to be exported in four directions, have been seen in Western art and primarily in the paintings of Italian painters since the beginning of the 14th century. These carpets are especially portraited in the paintings of Siena and Florentine painters. Among at the end of 14th century – the beginning of 15th the Anatolian carpets, there are carpets with important, famous and characteristic features. The most famous is the dragon and phoenix motif carpet purchased by Wilhelm von Bode to the Berlin Museum of Islamic Art. This carpet is the best-preserved example among the animal motif carpets of the Anatolian Principalities Period. The Ming carpet was promoted as the world's oldest carpet until 1905 when Martin discovered 13th century Seljuk carpets at the Alaeddin Mosque in Konya. Kurt Erdmann claimed that the dates of the carpets would be determined by using the carpet depictions in the paintings of Western painters, and Wilhelm von Bode found the date of the Ming carpet she bought from Italy with this method. This carpet was first named as Bode carpet and later as Ming carpet. In this research, the Ming carpet will be examined with new information and explained typologically and iconographically.

Kaynakça

  • Aslanapa, O. ve Durul, Y. (1973). Selçuklu Halıları. İstanbul: Akbank.
  • Aslanapa, O. (1987). Türk Halı Sanatının Bin Yılı. İstanbul: Eren.
  • Aslanapa, O. (1997) Türk Halı Sanatında Yeni Keşifler. Arış, 1, 10-17.
  • Aslanapa, O. (2005). Türk Halı Sanatının Bin Yılı One Thousand Years of Turkish Carpets. İstanbul: İnkılap.
  • Ateş, M. (1996). Mitolojiler Semboller ve Halılar. İstanbul: Symbol.
  • Beselin, A. (2011). Geknüpfte Kunst Teppiche des Museums für Islamische Kunst. Berlin: Staatliche Museen zu Berlin Museum für Islamiche Kunst.
  • Beselin, A. (2018). Knots Art & History The Berlin Carpet Collextion. Milano: Staatliche Museen zu Berlin.
  • Cahen, C. (1994). Osmanlılardan Önce Anadolu’da Türkler (3. Baskı). İstanbul: e.
  • Çetintürk, B. (1963). İstanbul’da XVI. Asır Sonuna Kadar Hâssa Halı San’atkârları. İstanbul: Güzel Sanatlar Akademisi Türk San’atı Tarihi Enstitüsü.
  • Çoruhlu, Y. (1995). Kozmolojik, Mitolojik, Astrolojik, Dini ve Edebi Tasavvurlara Göre Türk Sanatında Hayvan Sembolizmi. İstanbul: Seyran.
  • Çoruhlu, Y. (2014). Türk Sanatında Hayvan Sembolizmi. İstanbul: Ötüken.
  • Diler, A. ve Gallice, M. A. (2018). Kilimin Sembolleri (1. Baskı). İstanbul: Alfa.
  • Eberhard, W. (2000). Çin Simgeler Sözlüğü (Çev. A. Bereket). İstanbul: Kabalcı.
  • Enderlein, V. (1995). Wilhelm von Bode und die Berliner Teppichsammlung. Berlin: Staatliche Museen zu Berlin.
  • Erdmann, K. (____). Der Türkische Teppich des 15. Jahrhunderts / 15. Asır Türk Halısı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
  • Erdmann, K. (1929). Orientalische Tierteppiche auf Bildern des XIV. und XV. Jahrhunderts. Jarbuch der Preuszischen Kunstsammlungen (s. 261-298). Berlin: Staatliche Museen zu Berlin.
  • Erdmann, K. (1966). Siebenhundert Jahre Orienteppich. Herford: Bussesche Verlagshandlung GMBH.
  • Ersan, M. ve Alican, M. (2014). Türklerin Kayıp Yüzyılı Beylikler Devri. İstanbul: Timaş.
  • Faroqhi, S. (2018). Osmanlılar Kültürel Tarih (Çev. Ç. Sümer). Ankara: Akılçelen.
  • Flickr. (23 Ağustos 2016) Domenico di Bartolo, Bulunan Çocukların Kabul Edilişi ve Evlendirilişi (1441-1442) freski. Fotoğraf: Raffaele Pagani, Oppadale S. M. Della Scala. flickr.com/photos/94185526@N04/30937074692 Erişim Tarihi: 23 Ağustos 2020
  • Fondazione Federico Zeri Üniversitesi Fotoğraf Kütüphanesi Kataloğu. catalogo.fondazionezeri.unibo.it/scheda/opera/61665/Erri%20Agnolo%20degli%20Erri%20Bartolomeo%20degli%2C%20Infanzia%20di%20san%20Tommaso%20d%27Aquino Erişim Tarihi: 10 Mayıs 2020
  • Franses, M. (2007). Erken Türk Halılarının Kısa Tarihi. A. Karamani Pekin (Ed.), Tanrıya Adanmış Halılar Transilvanya Kiliselerinde Anadolu Halıları 1500-1750 (1. Baskı) (s. 39-50). İstanbul: Kitap.
  • Hali. (7 Ocak 2019) Berlin İslam Eserleri Müzesi’nde Yeni Halı Galerileri. hali.com/news/new-carpet-galleries-museum-islamic-art-berlin/ Erişim Tarihi: 20 Mayıs 2020
  • Kröger, J. (2007). Berlin Halı Koleksiyonunun Tarihi. Tanrıya Adanmış Halılar Transilvanya Kiliselerinde Anadolu Halıları 1500-1750 (1. Baskı) (s. 113-127). İstanbul: Kitap.
  • Kultur Pool. (____) Vincent Ferrer Hayatından Sahne: Deli Annesi Tarafından Parçalanmış ve Kızartılmış Çocuğun Resüsitasyonu. kulturpool.at/plugins/kulturpool/showitem.action?itemId=270583421313& Erişim Tarihi: 25 Mayıs 2020
  • Lamm, C. J. (1985). Carpet Fragments The Marby Rug and Some Fragments of Carpets Found in Egypt. Uddevalla: Nationalmuseum.
  • Mack, R. E. (2005). Doğu Malı-Batı Sanatı (Çev. A. Özdamar). İstanbul: Kitap.
  • Marketplace News (1992, August). Hali, 64, 162-163.
  • Mergen, S. ve Alantar, H. (2003). Tarihi Anadolu Halıları Bant 1. İstanbul: Sentez Turizm.
  • Mills, J. (1994). Love and Understanding A Personal Choice from the Orient Stars Collection. Carpet&Textile Art The 1994 Halı Annual (s. 24-33). London: Hali Publications.
  • Ölçer, N. (1997). 13.-18. yüzyıl Türk Halıları Sergisi. Arış, 1, 16-23.
  • Rugkazbah. (____) Kirchheim koleksiyonundaki hayvan motifli halı ve halı parçaları. rugkazbah.com/boards/records.php?id=2426&refnum=2426 Erişim Tarihi: 02 Ocak 2021
  • Rugtracker. (27 Ocak 2021) Basel Wölkerkunde Museum’da bulunan Ming halısı parçası. Kahire antika pazarı bulunan kufi yazı benzeri bordürlü Ming halı parçası. Berlin’de bulunan ve 1980’li yıllarda saldırıya uğrayan Ming halısı parçası. rugtracker.com/2021/01/ Erişim Tarihi: 06 Haziran 2021
  • Schmidt, H. (1958). Alte Seiden Stoffe. Braunschweig: Klinkhardt&Biermann.
  • The National Gallery. (____) Niccolò di Buonaccorso’nun “Meryem’in Evlenmesi” (1380), National Gallery, Londra. nationalgallery.org.uk/paintings/niccolo-di-buonaccorso-the-marriage-of-the-virgin Erişim Tarihi: 07 Haziran 2021
  • Uğurlu, A. (1999). Türk Sanatında Masal Varlıkları. Ev Tekstili, 21, 56-60.
  • Uzunçarşılı, İ. H. (1988). Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu, Karakoyunlu Devletleri (4. Baskı). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu.
  • Warfare. (____) Demotte Şehnamesi minyatürü. warfare.tk/Persia/14/Great_Mongol_Shahnama-The_Iranians_place_Zahhak_on_the_ throne-Freer_F1923_5-lg.htm Erişim Tarihi: 17 Haziran 2020
  • Werner, E. (2014). Büyük Bir Devletin Doğuşu: Osmanlılar (1300-1481) Osmanlı Feodalizminin Oluşum Süreci (Çev. O. Esen ve Y. Öner). İstanbul: Yordam Kitap.
  • Wikiwand. (____) Bartolomeo degli Erri. wikiwand.com/it/Bartolomeo_degli_Erri Erişim Tarihi: 15 Haziran 2020
  • Wikimedia Commons. (18 Şubat 2018) Bartolomeo degli Erri - Aziz Thomas Aquina’nın Doğuşu - 1871.41 - Yale Üniversitesi Sanat Galerisi. commons.wikimedia.org/wiki/File:Bartolomeo_degli_Erri_The_Birth_of_Saint_Thomas_Aquina_-_1871.41_-_Yale_University_Art_Gallery.jpg Erişim Tarihi: 18 Haziran 2020

Literatürde Olmayan Bir Tabloda Ming Halısı ve Ming Halıları

Yıl 2021, Sayı: 6, 329 - 357, 16.09.2021
https://doi.org/10.46372/arts.954106

Öz

14.-15. yüzyıllarda Anadolu’da dokunmuş hayvan motifli halılar, birçok araştırmacının dikkatini çekmektedir. Bu dönemde Anadolu’da farklı motifler ve desen kompozisyonlarında oluşturulmuş halılar dokunmuştur. Halı ortalarındaki desen kompozisyonları; kare, eşkenar dörtgen, sekizgen, üçgen gibi belirli geometrik şekillerle oluşturulmuştur. Bölümler içinde stilize edilmiş sembolik halde mitolojik değerler taşıyan hayvan motifleri kullanılmıştır. Dört yöne ihraç edildiği bilinen hayvan motifli Anadolu halıları, Batı sanatında ve öncelikle İtalyan ressamların tablolarında 14. yüzyıl başından itibaren görülmektedir. Bu halılar özellikle Sienalı ve Floransalı ressamların tablolarında resimlenmiştir. 14. yüzyıl sonu-15. yüzyıl Anadolu halıları arasında öne çıkan önemli, ünlü ve karakteristik özellikler içeren halılar vardır. En ünlüsü Wilhelm von Bode tarafından Berlin İslam Eserleri Müzesi’ne satın alınan Ejderha ve Anka kuşu motifli halı’dır. Bu halı, Anadolu Beylikleri Dönemi hayvan motifli halıları içinde en iyi korunmuş tek örnektir. 1905 yılında Martin’in Konya’daki Alaeddin Camisinde 13. yüzyıl Selçuklu halılarını keşfine kadar, Ming halısı dünyanın en eski halısı olarak tanıtılmıştır. Kurt Erdmann, Batılı ressamların tablolarındaki halı tasvirlerinden yararlanarak halıların tarihlerinin belirleneceğini öne sürmüş, Wilhelm von Bode İtalya’dan satın aldığı Ming halısının tarihini bu yöntemle bulmuştur. Bu halı, ilk önce Bode halısı, daha sonrasında ise Ming halısı olarak isimlendirilmiştir. Bu araştırmada, Ming halısı yeni bilgilerle incelenerek tipolojik ve ikonografik olarak açıklanacaktır.

Kaynakça

  • Aslanapa, O. ve Durul, Y. (1973). Selçuklu Halıları. İstanbul: Akbank.
  • Aslanapa, O. (1987). Türk Halı Sanatının Bin Yılı. İstanbul: Eren.
  • Aslanapa, O. (1997) Türk Halı Sanatında Yeni Keşifler. Arış, 1, 10-17.
  • Aslanapa, O. (2005). Türk Halı Sanatının Bin Yılı One Thousand Years of Turkish Carpets. İstanbul: İnkılap.
  • Ateş, M. (1996). Mitolojiler Semboller ve Halılar. İstanbul: Symbol.
  • Beselin, A. (2011). Geknüpfte Kunst Teppiche des Museums für Islamische Kunst. Berlin: Staatliche Museen zu Berlin Museum für Islamiche Kunst.
  • Beselin, A. (2018). Knots Art & History The Berlin Carpet Collextion. Milano: Staatliche Museen zu Berlin.
  • Cahen, C. (1994). Osmanlılardan Önce Anadolu’da Türkler (3. Baskı). İstanbul: e.
  • Çetintürk, B. (1963). İstanbul’da XVI. Asır Sonuna Kadar Hâssa Halı San’atkârları. İstanbul: Güzel Sanatlar Akademisi Türk San’atı Tarihi Enstitüsü.
  • Çoruhlu, Y. (1995). Kozmolojik, Mitolojik, Astrolojik, Dini ve Edebi Tasavvurlara Göre Türk Sanatında Hayvan Sembolizmi. İstanbul: Seyran.
  • Çoruhlu, Y. (2014). Türk Sanatında Hayvan Sembolizmi. İstanbul: Ötüken.
  • Diler, A. ve Gallice, M. A. (2018). Kilimin Sembolleri (1. Baskı). İstanbul: Alfa.
  • Eberhard, W. (2000). Çin Simgeler Sözlüğü (Çev. A. Bereket). İstanbul: Kabalcı.
  • Enderlein, V. (1995). Wilhelm von Bode und die Berliner Teppichsammlung. Berlin: Staatliche Museen zu Berlin.
  • Erdmann, K. (____). Der Türkische Teppich des 15. Jahrhunderts / 15. Asır Türk Halısı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
  • Erdmann, K. (1929). Orientalische Tierteppiche auf Bildern des XIV. und XV. Jahrhunderts. Jarbuch der Preuszischen Kunstsammlungen (s. 261-298). Berlin: Staatliche Museen zu Berlin.
  • Erdmann, K. (1966). Siebenhundert Jahre Orienteppich. Herford: Bussesche Verlagshandlung GMBH.
  • Ersan, M. ve Alican, M. (2014). Türklerin Kayıp Yüzyılı Beylikler Devri. İstanbul: Timaş.
  • Faroqhi, S. (2018). Osmanlılar Kültürel Tarih (Çev. Ç. Sümer). Ankara: Akılçelen.
  • Flickr. (23 Ağustos 2016) Domenico di Bartolo, Bulunan Çocukların Kabul Edilişi ve Evlendirilişi (1441-1442) freski. Fotoğraf: Raffaele Pagani, Oppadale S. M. Della Scala. flickr.com/photos/94185526@N04/30937074692 Erişim Tarihi: 23 Ağustos 2020
  • Fondazione Federico Zeri Üniversitesi Fotoğraf Kütüphanesi Kataloğu. catalogo.fondazionezeri.unibo.it/scheda/opera/61665/Erri%20Agnolo%20degli%20Erri%20Bartolomeo%20degli%2C%20Infanzia%20di%20san%20Tommaso%20d%27Aquino Erişim Tarihi: 10 Mayıs 2020
  • Franses, M. (2007). Erken Türk Halılarının Kısa Tarihi. A. Karamani Pekin (Ed.), Tanrıya Adanmış Halılar Transilvanya Kiliselerinde Anadolu Halıları 1500-1750 (1. Baskı) (s. 39-50). İstanbul: Kitap.
  • Hali. (7 Ocak 2019) Berlin İslam Eserleri Müzesi’nde Yeni Halı Galerileri. hali.com/news/new-carpet-galleries-museum-islamic-art-berlin/ Erişim Tarihi: 20 Mayıs 2020
  • Kröger, J. (2007). Berlin Halı Koleksiyonunun Tarihi. Tanrıya Adanmış Halılar Transilvanya Kiliselerinde Anadolu Halıları 1500-1750 (1. Baskı) (s. 113-127). İstanbul: Kitap.
  • Kultur Pool. (____) Vincent Ferrer Hayatından Sahne: Deli Annesi Tarafından Parçalanmış ve Kızartılmış Çocuğun Resüsitasyonu. kulturpool.at/plugins/kulturpool/showitem.action?itemId=270583421313& Erişim Tarihi: 25 Mayıs 2020
  • Lamm, C. J. (1985). Carpet Fragments The Marby Rug and Some Fragments of Carpets Found in Egypt. Uddevalla: Nationalmuseum.
  • Mack, R. E. (2005). Doğu Malı-Batı Sanatı (Çev. A. Özdamar). İstanbul: Kitap.
  • Marketplace News (1992, August). Hali, 64, 162-163.
  • Mergen, S. ve Alantar, H. (2003). Tarihi Anadolu Halıları Bant 1. İstanbul: Sentez Turizm.
  • Mills, J. (1994). Love and Understanding A Personal Choice from the Orient Stars Collection. Carpet&Textile Art The 1994 Halı Annual (s. 24-33). London: Hali Publications.
  • Ölçer, N. (1997). 13.-18. yüzyıl Türk Halıları Sergisi. Arış, 1, 16-23.
  • Rugkazbah. (____) Kirchheim koleksiyonundaki hayvan motifli halı ve halı parçaları. rugkazbah.com/boards/records.php?id=2426&refnum=2426 Erişim Tarihi: 02 Ocak 2021
  • Rugtracker. (27 Ocak 2021) Basel Wölkerkunde Museum’da bulunan Ming halısı parçası. Kahire antika pazarı bulunan kufi yazı benzeri bordürlü Ming halı parçası. Berlin’de bulunan ve 1980’li yıllarda saldırıya uğrayan Ming halısı parçası. rugtracker.com/2021/01/ Erişim Tarihi: 06 Haziran 2021
  • Schmidt, H. (1958). Alte Seiden Stoffe. Braunschweig: Klinkhardt&Biermann.
  • The National Gallery. (____) Niccolò di Buonaccorso’nun “Meryem’in Evlenmesi” (1380), National Gallery, Londra. nationalgallery.org.uk/paintings/niccolo-di-buonaccorso-the-marriage-of-the-virgin Erişim Tarihi: 07 Haziran 2021
  • Uğurlu, A. (1999). Türk Sanatında Masal Varlıkları. Ev Tekstili, 21, 56-60.
  • Uzunçarşılı, İ. H. (1988). Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu, Karakoyunlu Devletleri (4. Baskı). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu.
  • Warfare. (____) Demotte Şehnamesi minyatürü. warfare.tk/Persia/14/Great_Mongol_Shahnama-The_Iranians_place_Zahhak_on_the_ throne-Freer_F1923_5-lg.htm Erişim Tarihi: 17 Haziran 2020
  • Werner, E. (2014). Büyük Bir Devletin Doğuşu: Osmanlılar (1300-1481) Osmanlı Feodalizminin Oluşum Süreci (Çev. O. Esen ve Y. Öner). İstanbul: Yordam Kitap.
  • Wikiwand. (____) Bartolomeo degli Erri. wikiwand.com/it/Bartolomeo_degli_Erri Erişim Tarihi: 15 Haziran 2020
  • Wikimedia Commons. (18 Şubat 2018) Bartolomeo degli Erri - Aziz Thomas Aquina’nın Doğuşu - 1871.41 - Yale Üniversitesi Sanat Galerisi. commons.wikimedia.org/wiki/File:Bartolomeo_degli_Erri_The_Birth_of_Saint_Thomas_Aquina_-_1871.41_-_Yale_University_Art_Gallery.jpg Erişim Tarihi: 18 Haziran 2020
Toplam 41 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makale
Yazarlar

Servet Senem Uğurlu 0000-0003-2307-9623

Yayımlanma Tarihi 16 Eylül 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021Sayı: 6

Kaynak Göster

APA Uğurlu, S. S. (2021). Literatürde Olmayan Bir Tabloda Ming Halısı ve Ming Halıları. ARTS: Artuklu Sanat Ve Beşeri Bilimler Dergisi(6), 329-357. https://doi.org/10.46372/arts.954106

ARTS, CC BY-NC 4.0 ile lisanslanmaktadır cc.svg?ref=chooser-v1by.svg?ref=chooser-v1nc.svg?ref=chooser-v1