Janteloven, İskandinavya’da; özellikle Norveç ve Danimarka’da yerleşik olarak herkesin takip ettiği sosyal normlardır. Bu kurallar aynı zamanda İskandinavların On Emir’i olarak da adlandırılır ve 1933’de Aksel Sandemose tarafından yazılan bir kurgu romandan kökenini alır. Sandemose, bu adı konulmamış sosyal normlar ve kuralları derleyip bir araya getirmiş, tanımlamış; çok eleştirdiği bu konuşulmayan kuralları hicvederek ele almış ve romanında bunları ironi ile ortaya koymuştur. İskandinav toplumu adeta büyülenmişçesine bu kuralların etkisindedir, Janteloven sıklıkla olumsuz bir takım davranış kodlarının da sebebi olarak gösterilirken; bazen de olumlu davranışlarla ilişkilendirilmiştir. İskandinav tasarım anlayışı, IKEA ve hatta İskandinav sosyal demokratik hayat tarzı bile onunla ilişkilendirilmiştir. Bu araştırma; minimalizm, Mid-Century Modern üslubu, İskandinav üslubu, IKEA tasarımı ve felsefesini, üslup karakteristikleri, kökenleri ve ideolojik ilişkileri bağlamında incelemektedir. Olgubilim modelinde yapılandırılan araştırmada, analiz yöntemi olarak kavramsal söylem analizi ve içerik analizi kullanılmıştır. Tasarım ve ideoloji karşılıklı olarak birbiri üzerinde etki gösterebilmektedir; tasarımda akımlar ve trendler bir rastlantının neticesi olmayabilir. Bu araştırma, eşitlikçi bir toplumun sosyal konformite ve Janteloven aracılığı ile nasıl minimalist bir tasarım anlayışı ve IKEA felsefesine ulaştığını ilişkisel olarak ortaya koymaktadır.
Janteloven minimalism socialism design modernism marxism egalitarian
Janteloven is a set of unspoken or hidden rules of conformity in Scandinavian societies, especially in Norway and Denmark. These rules, also called as Scandinavian Ten Commandments, were originated from a fiction novel, written in 1933 by Aksel Sandemose. Sandemose gathered, identified and described the unspoken Scandinavian nature of societal and conformity rules that he was highly critical about and stated the obvious with irony. Janteloven is commonly associated with some negative social behavioral traits as if Janteloven put a spell on Scandinavian people. It also was associated with some positive traits, Scandinavian design, IKEA and even Scandinavian social democratic life is associated with it. This study examines the stylistic characteristics of minimalism, Mid-20th Century Modern style, Scandinavian style, IKEA style and philosophies within their origins, and ideological associations. The study is designed as phenomenology; conceptual discourse analysis and content analysis methods were employed to analyze information. Design and ideology may influence each other reciprocally, and design trends may not be a coincidence. This study makes connections of how an egalitarian society ends up with minimalist design and IKEA philosophy using social conformity and Janteloven as vehicles.
janteloven minimalism socialism design modernism marxism egalitarian
Birincil Dil | İngilizce |
---|---|
Bölüm | Makale |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 16 Eylül 2021 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021Sayı: 6 |
ARTS, CC BY-NC 4.0 ile lisanslanmaktadır