Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Iconicity analysis of Ottoman caricatures in the Lo Spirito Folletto newspaper

Yıl 2025, Sayı: 13, 137 - 166, 27.02.2025

Nesli Tuğban Yaban

https://doi.org/10.46372/arts.1598414

Öz

Illustrated newspapers are publications that were first seen in the early 19th century. During this period, the caricatures were included as news images in newspapers or were published as illustrated humor newspapers on their own. This research implies the issues of the newspaper Lo Spirito Folletto in the National Library of Rome which includes caricatures about the Ottoman Empire. The aim of the research is to reveal the qualities of the imaginary production context of Ottoman Empire and how they were presented to the reader/viewer according to caricatures. Thus, Italy’s perception of the Ottoman Empire will be defined through visual texts. The caricatures will be analyzed by using the descriptive analysis method and evaluated within the context of iconicity (pictoriality) and levels of meaning transfer (iconicity theory). The findings of the research reveal the visual meaning production of the images in the period which they were drawn.

Anahtar Kelimeler

communication caricature ottoman empire kingdom of italy iconicity

Teşekkür

This article was produced as part of my postdoctoral research at Sapienza Università di Roma. I would like to thank my supervisor Assoc. Prof. Dr Fabio L. Grassi for his support during the research process.

Kaynakça

  • Alkan, N. (2016). Karikatürlerle oryantalizm: Avrupa’nın Türk ve Türkiye algısı (1. baskı). Selis.
  • Bal, H. (2016). Nitel araştırma yöntem ve teknikleri (1. baskı). Sentez.
  • Bayav, D. (2009). Resim sanatında ve sanat eğitiminde imge. Trakya Üniversitesi sosyal bilimler dergisi, 11(2), 105-122. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/321632
  • Berger, J. (1999). Görme biçimleri (7. baskı) (Çev. Y. Salman). Metis.
  • Bilgin, N. (2014). Sosyal bilimlerde içerik analizi (3. baskı). Siyasal.
  • Birbudak, T. S. (2018). 1853-1856 Kırım Harbi’nde Osmanlı - Avusturya ilişkileri. Belleten. 82(293), 241-264. https://doi.org/10.37879/belleten.2018.241
  • Britannica. (2024). Hohenzollern. https://www.britannica.com/topic/Hohenzollern-dynasty
  • Buck-Morss, S. (1989). The dialectics of seeing Walter Benjamin and the arcades project (2. baskı). The MIT. https://www.culturematters.org.uk/wp-content/uploads/2020/05/the-dialectics-of-seeing.pdf
  • Burke, P. (2017). Afişten heykele minyatürden fotoğrafa tarihin görgü tanıkları (6. baskı) (Çev. Z. Yelçe). Kitap.
  • Cambridge. (2024). Isolationism. https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/isolationism
  • Camillo. (1866, 25 Ocak). Dansın tarihi ve gelişimi [Karikatür]. Lo Spirito Folletto, 243, 842-843.
  • Camillo. (1866, 22 Şubat). Başlıksız [Karikatür]. Lo Spirito Folletto, 247, 870.
  • Camillo. (1866, 31 Mayıs). Başlıksız [Karikatür]. Lo Spirito Folletto, 261, 978.
  • Clark, T. (2023). Sanat ve Propaganda: Kitle Kültürü Çağında Politik İmge (4. baskı) (Çev. E. Hoşsucu). Ayrıntı.
  • Çekiç-Akyol, A. ve Akyol, M. (2012). Reklam araştırmalarında metinsel analiz yöntemi ile anlamların inşası ve yapıbozumu. Ö. Güllüoğlu. (Ed.), Görsel metin çözümleme (1. baskı) (s. 234-267). Ütopya.
  • D’Alleva, A. (2015). Sanat tarihi nasıl yazılır? (2. baskı) (Çev. E. A. Aksoy). Literatür.
  • daumier.org. (____). La Caricature Magazine. https://www.daumier.org/reference/newspapers-journals/la-caricature/
  • Elleström, L. (2017, 29 Temmuz). Visual iconicity in the light of media modalities. https://lisa.gerda-henkel-stiftung.de/visual_iconicity_in_the_light_of_media_modalities?nav_id=7079
  • Enciclopedia României. (2024). Domnitor. https://enciclopediaromaniei.ro/wiki/Index:Domnitori_ai_Moldovei
  • Enciclopedia Treccani. (2024). Agenzia Stefani. https://www.treccani.it/enciclopedia/agenzia-stefani/
  • Fischer, S. (2023). Hieronymus Bosch. The complete works (40. baskı). Taschen.
  • G. Gorra. (1861, 4 Temmuz). Müessesenin harika gösterisi [Karikatür]. Lo Spirito Folletto, 5, 34-35.
  • Giulio (1861, 18 Temmuz). Aktüalite [Karikatür]. Lo Spirito Folletto, 7, 51.
  • Greppi (1861, 28 Kasım). Başlıksız [Karikatür]. Lo Spirito Folletto, 26, 203.
  • Gültekin G. (2023, 23 Ekim). İmge. İletişim ansiklopedisi. https://zenodo.org/records/10035004
  • Işıldak, R. S. (2008). Yaratmada ilk adım: İmge ve imgelem. Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi elektronik fen ve matematik eğitimi dergisi (EFMED), 2(1), 64-69. https://dergipark.org.tr/tr/pub/balikesirnef/issue/3366/46485
  • Kaya, A., Rottmann, S. B., Gökalp-Aras, N. E. ve Şahin-Mencütek, Z. (2021). Koruma, kabul ve entegrasyon Türkiye’de mültecilik (1. baskı) (Çev. A. Ç. Deniz) İstanbul Bilgi Üniversitesi. https://bilgiyay.com/wp-content/uploads/2021/05/korumakabulveentegrasyon.pdf
  • Kendall, L. N., Raffaelli, Q., Todd, R., Kingstone, A., ve Cohn, N. (2020). Show me how you feel: Iconicity and systematicity in visual morphology. P. Perniss, O. Fischer, ve C. Ljungberg (Ed.), Operationalizing iconicity: Iconicity in language and literature series (1.baskı) (s. 214-229). John Benjamins. https://doi.org/10.1075/ill.17.13ken
  • Kriegeskorte, W. ve Arcimboldi, G. (1994). Giuseppe Arcimboldo 1527-1593 (1. baskı). Taschen.
  • Libreria Antiquaria Gozzini (____). Lo Spirito Folletto. https://www.gozzini.it/product/spirito-lo-folletto-giornale-umoristico-illustrato-mensile-anno-xxiii-1883-dal-fascicolo-1180-di-gennaio-al-fascicolo-1191-di-dicembre-nella-sequenza-mancano-i-fascioli-1188-agosto-e-1190-no/?lang=en
  • Lo Spirito Folletto. (1861, 11 Temmuz). Doğu Sorunu [Karikatür]. 6, 43.
  • Lo Spirito Folletto. (1861, 1 Ağustos). Başlıksız [Karikatür]. 9, 67.
  • Lo Spirito Folletto. (1861, 14 Kasım). Aktüalite [Karikatür]. 24, 187.
  • Lo Spirito Folletto. (1866, 19 Nisan). Başlıksız [Karikatür]. 255, 930.
  • Lo Spirito Folletto. (1866, 7 Haziran). Başlıksız [Karikatür]. 262, 992.
  • Lo Spirito Folletto. (1866, 5 Temmuz). Başlıksız [Karikatür]. 266, 1020.
  • Merriam, S. B. (2023). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (3. baskı) (Çev. E. A. Aksoy). Nobel.
  • Mitolog. (2024, 1 Mart). Neptün ve Triton. https://mitolog.com/roma-mitolojisinde-deniz-neptun-ve-tritonun-hikayeleri/
  • National Gallery. (____). William Hogarth. https://www.nationalgalleries.org/art-and-artists/artists/william-hogarth
  • Oxford Bibliographies. (2024). Iconicity. https://www.oxfordbibliographies.com/display/document/obo-9780199772810/obo-9780199772810-0182.xml
  • Poroy, S. (2004). Karikatür ve mizah. R. Koç, N. Danyal ve S. Sabur (Ed.), Karikatür ve mizah (1. baskı) (s. 111). Karikatür Vakfı.
  • Punch. (____). A Brief History. https://magazine.punch.co.uk/p/a-brief-history
  • Sözen, M. ve Tanyeli, U. (2010). Sanat kavram ve terimleri sözlüğü (20. baskı). Remzi.
  • Szawerna, M. ve Cohn, N. (2023). Iconicity in the visual lexicons of comics. O. Fischer, K. Akita ve P. Perniss (Ed.), The Oxford Handbook of Iconicity in Language (Baskı öncesi) (s. 1-18). Oxford University.
  • Şenyapılı, Ö. (2003). Neyi, neden, nasıl anlatıyor karikatür, kim niye çiziyor (1. baskı). ODTÜ Geliştirme Vakfı.
  • Topuz, H. (1986). İletişimde karikatür ve toplum (1. baskı). Anadolu Üniversitesi.
  • Ümer, E. (2017). Görsel kültür ve resim sanatında imge. İdil dergisi, 6(33), 1535-1553. https://doi.org/10.7816/idil-06-33-06
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. baskı). Seçkin.
  • Yoltaş, N. (2004). Karikatür ve mizah. R. Koç, N. Danyal ve S. Sabur (Ed.), Karikatür ve mizah (1. baskı) (s. 87). Karikatür Vakfı.

Lo Spirito Folletto gazetesindeki Osmanlı karikatürlerinin ikonisite analizi

Yıl 2025, Sayı: 13, 137 - 166, 27.02.2025

Nesli Tuğban Yaban

https://doi.org/10.46372/arts.1598414

Öz

Resimli gazeteler, 19. yüzyıl başlarında ilk örnekleri görülen ve haber görselleri olarak illüstrasyonların kullanıldığı yayınlardır. Aynı yüzyılın son çeyreğinde illüstrasyonların yerini fotoğraflar almıştır. Bu süreçte karikatürlerin de resimli gazetelerde haber görselleri olarak yer aldıkları ya da başlı başına resimli mizah gazetesi olarak yayımlandıkları görülmektedir. Bu araştırma, 1861-1885 yılları arasında İtalya’da Milano merkezli yayımlanan Lo Spirito Folletto adlı karikatür gazetesinin Roma Milli Kütüphanesi’nde bulunan sayılarını kapsamakta ve Osmanlı İmparatorluğu’nu konu alan karikatürleri içermektedir. Araştırmanın amacı, Osmanlı İmparatorluğu’nu konu alan karikatürlerin imgesel olarak hangi nitelikler bağlamında üretildiğini ve okuyucuya/izleyiciye nasıl sunulduğunu ortaya koymaktır. Böylelikle İtalya’nın, Osmanlı İmparatorluğu algısı görsel metinler üzerinden tanımlanacaktır. Karikatürler betimsel analiz yöntemine başvurularak çözümlenecek, ikonisite (resimsellik) ve anlam aktarımı düzeyleri (ikoniklik teorisi) bağlamında değerlendirilecektir. Araştırmanın bulguları, imgelerin üretildikleri dönemdeki görsel anlam üretimini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

iletişim karikatür osmanlı imparatorluğu italya krallığı ikonisite

Teşekkür

Bu makale, Sapienza Università di Roma’da gerçekleştirdiğim doktora sonrası araştırma kapsamında üretilmiştir. Araştırma sürecindeki desteğinden dolayı değerli hocam Doç. Dr. Fabio L. Grassi'ye teşekkür ederim.

Kaynakça

  • Alkan, N. (2016). Karikatürlerle oryantalizm: Avrupa’nın Türk ve Türkiye algısı (1. baskı). Selis.
  • Bal, H. (2016). Nitel araştırma yöntem ve teknikleri (1. baskı). Sentez.
  • Bayav, D. (2009). Resim sanatında ve sanat eğitiminde imge. Trakya Üniversitesi sosyal bilimler dergisi, 11(2), 105-122. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/321632
  • Berger, J. (1999). Görme biçimleri (7. baskı) (Çev. Y. Salman). Metis.
  • Bilgin, N. (2014). Sosyal bilimlerde içerik analizi (3. baskı). Siyasal.
  • Birbudak, T. S. (2018). 1853-1856 Kırım Harbi’nde Osmanlı - Avusturya ilişkileri. Belleten. 82(293), 241-264. https://doi.org/10.37879/belleten.2018.241
  • Britannica. (2024). Hohenzollern. https://www.britannica.com/topic/Hohenzollern-dynasty
  • Buck-Morss, S. (1989). The dialectics of seeing Walter Benjamin and the arcades project (2. baskı). The MIT. https://www.culturematters.org.uk/wp-content/uploads/2020/05/the-dialectics-of-seeing.pdf
  • Burke, P. (2017). Afişten heykele minyatürden fotoğrafa tarihin görgü tanıkları (6. baskı) (Çev. Z. Yelçe). Kitap.
  • Cambridge. (2024). Isolationism. https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/isolationism
  • Camillo. (1866, 25 Ocak). Dansın tarihi ve gelişimi [Karikatür]. Lo Spirito Folletto, 243, 842-843.
  • Camillo. (1866, 22 Şubat). Başlıksız [Karikatür]. Lo Spirito Folletto, 247, 870.
  • Camillo. (1866, 31 Mayıs). Başlıksız [Karikatür]. Lo Spirito Folletto, 261, 978.
  • Clark, T. (2023). Sanat ve Propaganda: Kitle Kültürü Çağında Politik İmge (4. baskı) (Çev. E. Hoşsucu). Ayrıntı.
  • Çekiç-Akyol, A. ve Akyol, M. (2012). Reklam araştırmalarında metinsel analiz yöntemi ile anlamların inşası ve yapıbozumu. Ö. Güllüoğlu. (Ed.), Görsel metin çözümleme (1. baskı) (s. 234-267). Ütopya.
  • D’Alleva, A. (2015). Sanat tarihi nasıl yazılır? (2. baskı) (Çev. E. A. Aksoy). Literatür.
  • daumier.org. (____). La Caricature Magazine. https://www.daumier.org/reference/newspapers-journals/la-caricature/
  • Elleström, L. (2017, 29 Temmuz). Visual iconicity in the light of media modalities. https://lisa.gerda-henkel-stiftung.de/visual_iconicity_in_the_light_of_media_modalities?nav_id=7079
  • Enciclopedia României. (2024). Domnitor. https://enciclopediaromaniei.ro/wiki/Index:Domnitori_ai_Moldovei
  • Enciclopedia Treccani. (2024). Agenzia Stefani. https://www.treccani.it/enciclopedia/agenzia-stefani/
  • Fischer, S. (2023). Hieronymus Bosch. The complete works (40. baskı). Taschen.
  • G. Gorra. (1861, 4 Temmuz). Müessesenin harika gösterisi [Karikatür]. Lo Spirito Folletto, 5, 34-35.
  • Giulio (1861, 18 Temmuz). Aktüalite [Karikatür]. Lo Spirito Folletto, 7, 51.
  • Greppi (1861, 28 Kasım). Başlıksız [Karikatür]. Lo Spirito Folletto, 26, 203.
  • Gültekin G. (2023, 23 Ekim). İmge. İletişim ansiklopedisi. https://zenodo.org/records/10035004
  • Işıldak, R. S. (2008). Yaratmada ilk adım: İmge ve imgelem. Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi elektronik fen ve matematik eğitimi dergisi (EFMED), 2(1), 64-69. https://dergipark.org.tr/tr/pub/balikesirnef/issue/3366/46485
  • Kaya, A., Rottmann, S. B., Gökalp-Aras, N. E. ve Şahin-Mencütek, Z. (2021). Koruma, kabul ve entegrasyon Türkiye’de mültecilik (1. baskı) (Çev. A. Ç. Deniz) İstanbul Bilgi Üniversitesi. https://bilgiyay.com/wp-content/uploads/2021/05/korumakabulveentegrasyon.pdf
  • Kendall, L. N., Raffaelli, Q., Todd, R., Kingstone, A., ve Cohn, N. (2020). Show me how you feel: Iconicity and systematicity in visual morphology. P. Perniss, O. Fischer, ve C. Ljungberg (Ed.), Operationalizing iconicity: Iconicity in language and literature series (1.baskı) (s. 214-229). John Benjamins. https://doi.org/10.1075/ill.17.13ken
  • Kriegeskorte, W. ve Arcimboldi, G. (1994). Giuseppe Arcimboldo 1527-1593 (1. baskı). Taschen.
  • Libreria Antiquaria Gozzini (____). Lo Spirito Folletto. https://www.gozzini.it/product/spirito-lo-folletto-giornale-umoristico-illustrato-mensile-anno-xxiii-1883-dal-fascicolo-1180-di-gennaio-al-fascicolo-1191-di-dicembre-nella-sequenza-mancano-i-fascioli-1188-agosto-e-1190-no/?lang=en
  • Lo Spirito Folletto. (1861, 11 Temmuz). Doğu Sorunu [Karikatür]. 6, 43.
  • Lo Spirito Folletto. (1861, 1 Ağustos). Başlıksız [Karikatür]. 9, 67.
  • Lo Spirito Folletto. (1861, 14 Kasım). Aktüalite [Karikatür]. 24, 187.
  • Lo Spirito Folletto. (1866, 19 Nisan). Başlıksız [Karikatür]. 255, 930.
  • Lo Spirito Folletto. (1866, 7 Haziran). Başlıksız [Karikatür]. 262, 992.
  • Lo Spirito Folletto. (1866, 5 Temmuz). Başlıksız [Karikatür]. 266, 1020.
  • Merriam, S. B. (2023). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (3. baskı) (Çev. E. A. Aksoy). Nobel.
  • Mitolog. (2024, 1 Mart). Neptün ve Triton. https://mitolog.com/roma-mitolojisinde-deniz-neptun-ve-tritonun-hikayeleri/
  • National Gallery. (____). William Hogarth. https://www.nationalgalleries.org/art-and-artists/artists/william-hogarth
  • Oxford Bibliographies. (2024). Iconicity. https://www.oxfordbibliographies.com/display/document/obo-9780199772810/obo-9780199772810-0182.xml
  • Poroy, S. (2004). Karikatür ve mizah. R. Koç, N. Danyal ve S. Sabur (Ed.), Karikatür ve mizah (1. baskı) (s. 111). Karikatür Vakfı.
  • Punch. (____). A Brief History. https://magazine.punch.co.uk/p/a-brief-history
  • Sözen, M. ve Tanyeli, U. (2010). Sanat kavram ve terimleri sözlüğü (20. baskı). Remzi.
  • Szawerna, M. ve Cohn, N. (2023). Iconicity in the visual lexicons of comics. O. Fischer, K. Akita ve P. Perniss (Ed.), The Oxford Handbook of Iconicity in Language (Baskı öncesi) (s. 1-18). Oxford University.
  • Şenyapılı, Ö. (2003). Neyi, neden, nasıl anlatıyor karikatür, kim niye çiziyor (1. baskı). ODTÜ Geliştirme Vakfı.
  • Topuz, H. (1986). İletişimde karikatür ve toplum (1. baskı). Anadolu Üniversitesi.
  • Ümer, E. (2017). Görsel kültür ve resim sanatında imge. İdil dergisi, 6(33), 1535-1553. https://doi.org/10.7816/idil-06-33-06
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. baskı). Seçkin.
  • Yoltaş, N. (2004). Karikatür ve mizah. R. Koç, N. Danyal ve S. Sabur (Ed.), Karikatür ve mizah (1. baskı) (s. 87). Karikatür Vakfı.
Toplam 49 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Kültürel çalışmalar (Diğer)
Bölüm Makale
Yazarlar

Nesli Tuğban Yaban 0000-0002-2029-6481

Yayımlanma Tarihi 27 Şubat 2025
Gönderilme Tarihi 9 Aralık 2024
Kabul Tarihi 22 Şubat 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025Sayı: 13

Kaynak Göster

APA Yaban, N. T. (2025). Lo Spirito Folletto gazetesindeki Osmanlı karikatürlerinin ikonisite analizi. ARTS: Artuklu Sanat Ve Beşeri Bilimler Dergisi(13), 137-166. https://doi.org/10.46372/arts.1598414
 Kapak Resmi İndir

ARTS, CC BY-NC 4.0 ile lisanslanmaktadır cc.svg?ref=chooser-v1by.svg?ref=chooser-v1nc.svg?ref=chooser-v1

YAYINCI | DERGİ KURULLARI | DİZİNLER | ÜCRET POLİTİKASI | İSTATİSTİKLER | MIAR | SHERPA ROMEO