Öz
Gerçekçi kuramcılardan Siegfried Kracauer, sinemaya toplumbilimsel açıdan yaklaşan ilk kuramcılardandır. Caligari’den Hitler’e (1947, 2011a) eserinde Weimar dönemi sinemasını incelemiş ve Nazi Partisi iktidara gelmeden önce filmlerde faşist eğilimlerin simgelerinin görülebileceğini dile getirmiştir. Sinemanın toplumu gerçekçi biçimde yansıtması gerektiğini ifade eden Kracauer, fiziksel gerçekliğin sinemada ‘bulunmuş öykü’ (found story) ile yakalanabileceğini belirtmiştir. Bulunmuş öyküde, hayatın doğal akışının yakalanması, belirsizlik gibi unsurlar önem kazanmaktadır. Bulunmuş öykü, sinemada gerçekliğe ulaşmada işlevsel bir biçim olmasına rağmen toplumun gerçekliğini yansıtmada tek başına yeterli değildir. Naziler iktidara gelmeden hemen önceki yılların Berlin’ini belgeleyen, sıradan insanların kendi gündelik yaşamlarını canlandırdığı Bir Pazar Günü (1930, R. Siodmak, E. Ulmer) filmi, Weimar dönemi sineması içerisinde çekim koşulları, belgesel ve kurmaca arasında kurduğu köprü açısından ayrıksı bir yerde dururken, filmde bulunmuş öykü yapısı görülmektedir. Aynı zamanda, Kracauer’in Caligari’den Hitler’e (2011a) kitabında eleştirdiği Weimar dönemi sinemasının ürünü olmasıyla, eleştirel bir okumaya imkân tanımaktadır. Bu çalışmada, bulunmuş öykü yapısını, sinema ve toplum ilişkisi bağlamında incelemek amacıyla Bir Pazar Günü filmi toplumbilimsel yöntemle analiz edilmiştir. Kracauer’in Caligari’den Hitler’e (2011a) kitabında eleştirdiği film, yazarın Film Teorisi (2015) kitabında ideal film biçimi olarak öne sürdüğü bulunmuş öykü yapısını taşısa da, bu yapının toplumun, dönemin gerçeklerini aktarmada tek başına yeterli olmadığı ortaya koyulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Bauman, Z. (2018). Bireyselleşmiş Toplum (Çev. Y. Alogan). İstanbul: Ayrıntı.
- Clark, T. (2011). Sanat ve Propaganda (Çev. E. Hoşsucu). İstanbul: Ayrıntı.
- Daldal, A. (2004). Gerçekçi Geleneğin İzinde: Kracauer, ‘Basit Anlatı’ ve Nuri Bilge Ceylan Sineması. Doğu Batı. Sayı: 25. 2003-2004 (s. 255-273).
- Demirel, M.R. (2017). Weimar Dönemi Kültür Politikaları ve Altın Yirmili Yıllar. Akademik Sanat; Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi. 2017-Yaz. (s.30-42)
- Diken, B. ve Laustsen, C. B. (2010). Filmlerle Sosyoloji. İstanbul: Metis.
- Dixon, B. (2011). 100 Silent Films. New York: Bloomsbury Publishing PLC.
- Andrew, D. (2010). Büyük Sinema Kuramları (Çev. Z. Atam). İstanbul: Doruk.
- Eitken, I. (2015). Avrupa Sinema Kuramları (Çev. Z. Atam, S. Akgül, B. Erzi). İstanbul: Doruk.
- Grant B. K. Ve Hillier, J. (2009) 100 Documentary Films. London: Palgrave Macmillan.
- Güçhan, G. (1992). Toplumsal Değişme ve Türk Sineması. Ankara: İmge.
- Hauser, A. (1984). Sanatın Toplumsal Tarihi. (Çev. Y. Gölönü). İstanbul: Deniz.
- Isenberg, N. (2011). People on Sunday: Young People Like Us https://www.criterion.com/current/posts/1904-people-on-sunday-young-people-like-us / Erişim Tarihi: 4 Mart 2021
- Kehr, D. (2011, 10 Temmuz). Frolicking in Berlin and Outer Space. New York Times. https://www.nytimes.com/2011/07/10/movies/homevideo/new-dvds-people-on-sunday-battle-beyond- the-stars.html Erişim Tarihi: 2 Şubat 2021
- Kılıç, L. (1981). Siegfried Kracauer’in Sinema Kuramı. Kurgu. 4 (1). (s.217-229).
- Koepnick, L. (2009). The Bearable Lightness of Being People on Sunday (1930). N. W. Isenberg (Ed.), Weimar Cinema: An Essential Guide to Classic Films of the Era (s. 237-254) New York: Columbia University Press.
- Kellner, D. (2013). Sinema Savaşları: Bush-Cheney Döneminde Hollywood Sineması ve Siyaset. (Çev. G. Koca). İstanbul: Metis.
- Kırmızı, B. (2018). Romanında Mekân Berlin Alexanderplatz. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi. 8 (2) (s. 198-216).
- Kovacs, A.B. (2010). Modernizmi Seyretmek. (Çev. E. Yılmaz). Ankara: DeKi.
- Kracauer, S. (2011a). Caligari'den Hitler'e: Alman sinemasının psikolojik tarihi. (Çev. E. Yılmaz) Ankara: De Ki.
- Kracauer, S. (2011b). Kitle Süsü. (Çev. O. Kılıç). İstanbul: Metis
- Kracauer, S. (2015). Film Teorisi. (Çev. Ö. Çelik). İstanbul: Metis.
- Monaco, J. (2013). Bir Film Nasıl Okunur? (Çev. E. Yılmaz). İstanbul: Oğlak.
- Nichols, B. (2001). Introduction To Documentary. Bloomington: Indiana University Press.
- Nichols, B. (2017). Belgesel Sinemaya Giriş. (Çev. D. Eruçman). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
- Özden, Z. (2004). Film Eleştirisi. Ankara: İmge.
- Palmier, J. M. (2021). 1930’larda Berlin Kabareleri: Marazi Belirtiler ve Nazi-Karşıtı Direniş. (Çev. U. Aydın). E- Skop Dergi. 25.4.2021. https://www.e-skop.com/skopbulten/1930larda-berlin-kabareleri-marazi-belirtiler-ve-nazi-karsiti-direnis/6135. Erişim: 20.03.2022.
- Reimer, R. C. ve Reimer, C. J. (2010). The A to Z of German Cinema. Lanham, MD: Scarecrow Press.
- Rotha, P. (2000). Belgesel Sinema. (Çev. İ. Şener). İstanbul: İzdüşüm.
- Storer, C. (2015). Weimar Cumhuriyeti’nin Kısa Tarihi. (Çev. S. Özge). İstanbul: İletişim.
- Susam, A. (2015). Toplumsal Bellek ve Belgesel Sinema. İstanbul: Ayrıntı.
- Tağ Kalafatoğlu, Ş. (2016). Şehir Senfonileri: Modern Şehir Hayatının Belgesel Filmlerdeki Yansımaları. Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi,10, (s. 63-83).
- Tolstoy, L. N. (2019). Sanat Nedir?. (Çev. M. Beyhan). İstanbul: İş Bankası.
- Thomson, D. (2008). Have You Seen. London: Penguin.
- Uecker, M. (2012). Das Leben [...] So ist es und nicht anders. Constructions of Normality in Menschen am Sonntag. Jochen Hung, Godela Weiss-Sussex, and Geoff Wilkes (Ed), Beyond Glitter and Doom. The Contingency of the Weimar Republic. (s. 162–75). Munich: Iudicium.
Öz
Siegfried Kracauer, is one of the first theorists who approached cinema from a sociological perspective. In his book From Caligari to Hitler (1947, 2011a), he examined the cinema of the Weimar period and stated that symbols of fascist tendencies can be seen in films before Hitler came to power. Expressing that cinema should reflect society realistically, Kracauer states that physical reality can be captured in cinema with a ‘found story’. Although the found story is a functional form in capturing reality in cinema, it is not sufficient by itself to reflect the reality of society. People on Sunday (1930, R. Siodmak, E. Ulmer), which portrays the daily lives of ordinary people, is in a unique place in terms of shooting conditions, the bridge it builds between documentary and fiction in Weimar cinema era. And also structure of found story can be seen in film. At the same time, it allows for a critical reading as it is a product of the cinema of the Weimar period, which Kracauer criticizes in his book From Caligari to Hitler (2011a). In this article, in order to examine the found story structure and Kracauer’s understanding of realistic cinema in the context of the relationship between cinema and society, the film People on Sunday will be analyzed with the sociological method. As a result, although the film overlaps with the found story structure, it has been seen that it is not sufficient on its own to reflect the period and society.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Bauman, Z. (2018). Bireyselleşmiş Toplum (Çev. Y. Alogan). İstanbul: Ayrıntı.
- Clark, T. (2011). Sanat ve Propaganda (Çev. E. Hoşsucu). İstanbul: Ayrıntı.
- Daldal, A. (2004). Gerçekçi Geleneğin İzinde: Kracauer, ‘Basit Anlatı’ ve Nuri Bilge Ceylan Sineması. Doğu Batı. Sayı: 25. 2003-2004 (s. 255-273).
- Demirel, M.R. (2017). Weimar Dönemi Kültür Politikaları ve Altın Yirmili Yıllar. Akademik Sanat; Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi. 2017-Yaz. (s.30-42)
- Diken, B. ve Laustsen, C. B. (2010). Filmlerle Sosyoloji. İstanbul: Metis.
- Dixon, B. (2011). 100 Silent Films. New York: Bloomsbury Publishing PLC.
- Andrew, D. (2010). Büyük Sinema Kuramları (Çev. Z. Atam). İstanbul: Doruk.
- Eitken, I. (2015). Avrupa Sinema Kuramları (Çev. Z. Atam, S. Akgül, B. Erzi). İstanbul: Doruk.
- Grant B. K. Ve Hillier, J. (2009) 100 Documentary Films. London: Palgrave Macmillan.
- Güçhan, G. (1992). Toplumsal Değişme ve Türk Sineması. Ankara: İmge.
- Hauser, A. (1984). Sanatın Toplumsal Tarihi. (Çev. Y. Gölönü). İstanbul: Deniz.
- Isenberg, N. (2011). People on Sunday: Young People Like Us https://www.criterion.com/current/posts/1904-people-on-sunday-young-people-like-us / Erişim Tarihi: 4 Mart 2021
- Kehr, D. (2011, 10 Temmuz). Frolicking in Berlin and Outer Space. New York Times. https://www.nytimes.com/2011/07/10/movies/homevideo/new-dvds-people-on-sunday-battle-beyond- the-stars.html Erişim Tarihi: 2 Şubat 2021
- Kılıç, L. (1981). Siegfried Kracauer’in Sinema Kuramı. Kurgu. 4 (1). (s.217-229).
- Koepnick, L. (2009). The Bearable Lightness of Being People on Sunday (1930). N. W. Isenberg (Ed.), Weimar Cinema: An Essential Guide to Classic Films of the Era (s. 237-254) New York: Columbia University Press.
- Kellner, D. (2013). Sinema Savaşları: Bush-Cheney Döneminde Hollywood Sineması ve Siyaset. (Çev. G. Koca). İstanbul: Metis.
- Kırmızı, B. (2018). Romanında Mekân Berlin Alexanderplatz. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi. 8 (2) (s. 198-216).
- Kovacs, A.B. (2010). Modernizmi Seyretmek. (Çev. E. Yılmaz). Ankara: DeKi.
- Kracauer, S. (2011a). Caligari'den Hitler'e: Alman sinemasının psikolojik tarihi. (Çev. E. Yılmaz) Ankara: De Ki.
- Kracauer, S. (2011b). Kitle Süsü. (Çev. O. Kılıç). İstanbul: Metis
- Kracauer, S. (2015). Film Teorisi. (Çev. Ö. Çelik). İstanbul: Metis.
- Monaco, J. (2013). Bir Film Nasıl Okunur? (Çev. E. Yılmaz). İstanbul: Oğlak.
- Nichols, B. (2001). Introduction To Documentary. Bloomington: Indiana University Press.
- Nichols, B. (2017). Belgesel Sinemaya Giriş. (Çev. D. Eruçman). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.
- Özden, Z. (2004). Film Eleştirisi. Ankara: İmge.
- Palmier, J. M. (2021). 1930’larda Berlin Kabareleri: Marazi Belirtiler ve Nazi-Karşıtı Direniş. (Çev. U. Aydın). E- Skop Dergi. 25.4.2021. https://www.e-skop.com/skopbulten/1930larda-berlin-kabareleri-marazi-belirtiler-ve-nazi-karsiti-direnis/6135. Erişim: 20.03.2022.
- Reimer, R. C. ve Reimer, C. J. (2010). The A to Z of German Cinema. Lanham, MD: Scarecrow Press.
- Rotha, P. (2000). Belgesel Sinema. (Çev. İ. Şener). İstanbul: İzdüşüm.
- Storer, C. (2015). Weimar Cumhuriyeti’nin Kısa Tarihi. (Çev. S. Özge). İstanbul: İletişim.
- Susam, A. (2015). Toplumsal Bellek ve Belgesel Sinema. İstanbul: Ayrıntı.
- Tağ Kalafatoğlu, Ş. (2016). Şehir Senfonileri: Modern Şehir Hayatının Belgesel Filmlerdeki Yansımaları. Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi,10, (s. 63-83).
- Tolstoy, L. N. (2019). Sanat Nedir?. (Çev. M. Beyhan). İstanbul: İş Bankası.
- Thomson, D. (2008). Have You Seen. London: Penguin.
- Uecker, M. (2012). Das Leben [...] So ist es und nicht anders. Constructions of Normality in Menschen am Sonntag. Jochen Hung, Godela Weiss-Sussex, and Geoff Wilkes (Ed), Beyond Glitter and Doom. The Contingency of the Weimar Republic. (s. 162–75). Munich: Iudicium.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makale |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 24 Eylül 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022Sayı: 8 |
Cited By
Mekân Algısının Dönüşümünde Gerçeklik Kavramı: Pleasantville Filminin Okuması
Bodrum Journal of Art and Design
https://doi.org/10.58850/bodrum.1242439
ARTS, CC BY-NC 4.0 ile lisanslanmaktadır 
