Öz
Necati Cumalı’nın yazın dünyasında Balkanlar önemli bir yere sahiptir. 1921 Florina doğumlu olan yazar, geçmişi ve ait olduğu kökleri bu coğrafya aracılığıyla tanımlar. Yazarın biyografik yaşam öyküsü ile iç içe geçen Makedonya 1900’de yer alan öykülerde, Balkanlardaki faklı milletlerin uluslaşma süreçleri sonucu yaşanan çatışmalar ve ayrışmalar anlatılır. Yüzyıllar boyunca hâkim olduğu Balkanlarda Osmanlı İmparatorluğu’nun gücünün sona ermesiyle birlikte Balkanları vatan bilen Türklerin farklı milletler tarafından gördüğü baskıya ve uğradığı zulme hikâyelerde yer verilmiştir. Balkanlarda yaşanan toprak kayıplarının neticesinde bu coğrafyada yaşayan Türkler dünyaya geldikleri ve vatanları bildikleri Balkanlara veda etmek zorunda kalmışlardır.
Kültürel bellek, tarihe şahitlik edenler tarafından tarihin yazılmasıdır. Yüzlerce yıl Balkan topraklarını vatanı bilen Türklerin kültürel belleğinde Balkanlar kurucu bir öneme sahiptir. Çalışmada Makedonya 1900 adlı eserde yer alan hikâyeler incelenerek, kültürel bellek inşasının yansımaları ortaya konulmuştur. Çalışmada, kültürel bellek inşasının, Balkanların kültürel bellek mekânı olarak insanların hafızalarında tuttuğu yer ve Balkanlarda farklı milletlerin kendilerine ait devletler kurma sürecinde yaşanan çatışmaların ve köy basma, tecavüz, öldürme, göç gibi olayların kültürel belleğe yansımaları ele alınmıştır.
Anahtar Kelimeler
necati cumalı makedonya 1900 kültürel bellek türk hikâyeciliği
Kaynakça
- Assmann, J. (2018). Kültürel Bellek: Eski Yüksek Kültürde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik (Çev. A. Tekin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Connerton, P. (2019). Toplumlar Nasıl Anımsar? (Çev. A. Şenel). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Cumalı, N. (2016). Makedonya 1900. İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
- Ertop, K. (1982). Necati Cumalı Öykücülüğünü Anlatıyor. Varlık, 895, 8.
- Halbwachs, M. (2007). Kolektif Bellek ve Zaman. Cogito, 50, 55-76. İstanbul: YKY.
- Halbwachs, M. (2019), Kolektif Bellek (Çev. Z. Karagöz). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
- Harvey, D. (2012). Postmodernliğin Durumu (Çev. S. Savran). İstanbul: Metis Yayınları.
- İlhan, M. E. (2018). Kültürel Bellek: Sözlü Kültürden Yazılı Kültüre Hatırlama. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
- Kocabıyık, D. (2006). Necati Cumalı’nın Romanlarında ve Hikâyelerinde Yapı ve Tema. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
- Korkmaz, R. (2008). Aytmatov Anlatılarında Ötekileştirme Sorunu ve Dönüş İzlekleri. Ankara: Grafiker Yayıncılık.
- Lefebvre, H. (2014). Mekânın Üretimi (Çev. I. Ergüden). İstanbul: Sel Yayıncılık.
- Mardin, Ş. (2015). Türkiye’de Toplum ve Siyaset. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Nora, P. (2006). Hafıza Mekânları (Çev. M. E. Özcan). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
- Pattison, W. D. (1964). The Four Traditions of Geography. Journal of Geography, 63, s. 211-216.
- Şılar, O. (2021). Anılar: Varoluşun Parmak İzleri. Psikeart, 73, 24-27.
- Tümertekin E. (2012). İstanbul İnsan ve Mekân. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Tümtaş, S. M. (2012). Kent, Mekân ve Ayrışma: Kentsel Mekânda Ayrışma Dinamikleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
- Üretmen, P. (2021). Otobiyografik ve Toplumsal Bellek: Kayıp Belleğin İzinde. Psikeart, 73, 60-63.
- Wellek, R. ve Warren A. (2011). Edebiyat Teorisi (Çev. Ö. F. Huyugüzel). İstanbul: Dergâh Yayınları.
Öz
The Balkans have an important place in the literary world of Necati Cumalı. The author, born in 1921 in Florina, defines the past and his roots through this geography. In Macedonia 1991 which intertwined with the biographical life story of the author, the conflicts and separations experienced as a result of the nation building processes of different nation in the Balkans are told. With the end of the power of the Ottoman Empire in the Balkans, which had dominated there for centuries, the oppression and persecution of the Turks, who knew the Balkans as their homeland, were included in the stories. As a result of the territorial losses in the Balkans, Turks living in this geography had to bid farewell to the Balkans, where they were born and where they knew their homeland.
Cultural memory is the writing of history by those who witnessed it. The Balkans have a founding importance in the cultural memory of the Turks who have known the Balkan lands as their homeland for hundreds of years. In the study, the stories in Macedonia 1900 were examined and the reflections of the construction of cultural memory were revealed. In this study, reflections of cultural memory construction, the place of the Balkans that keep in memories of people as a place of cultural memory, the conflicts experienced in the process of establishing states of different nations and the incidents such as village invasion, rape, murder, and migration on the cultural memory are discussed.
Anahtar Kelimeler
necati cumalı macedonia 1900 cultural memory turkish storytelling
Kaynakça
- Assmann, J. (2018). Kültürel Bellek: Eski Yüksek Kültürde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik (Çev. A. Tekin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Connerton, P. (2019). Toplumlar Nasıl Anımsar? (Çev. A. Şenel). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Cumalı, N. (2016). Makedonya 1900. İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
- Ertop, K. (1982). Necati Cumalı Öykücülüğünü Anlatıyor. Varlık, 895, 8.
- Halbwachs, M. (2007). Kolektif Bellek ve Zaman. Cogito, 50, 55-76. İstanbul: YKY.
- Halbwachs, M. (2019), Kolektif Bellek (Çev. Z. Karagöz). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
- Harvey, D. (2012). Postmodernliğin Durumu (Çev. S. Savran). İstanbul: Metis Yayınları.
- İlhan, M. E. (2018). Kültürel Bellek: Sözlü Kültürden Yazılı Kültüre Hatırlama. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
- Kocabıyık, D. (2006). Necati Cumalı’nın Romanlarında ve Hikâyelerinde Yapı ve Tema. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
- Korkmaz, R. (2008). Aytmatov Anlatılarında Ötekileştirme Sorunu ve Dönüş İzlekleri. Ankara: Grafiker Yayıncılık.
- Lefebvre, H. (2014). Mekânın Üretimi (Çev. I. Ergüden). İstanbul: Sel Yayıncılık.
- Mardin, Ş. (2015). Türkiye’de Toplum ve Siyaset. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Nora, P. (2006). Hafıza Mekânları (Çev. M. E. Özcan). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
- Pattison, W. D. (1964). The Four Traditions of Geography. Journal of Geography, 63, s. 211-216.
- Şılar, O. (2021). Anılar: Varoluşun Parmak İzleri. Psikeart, 73, 24-27.
- Tümertekin E. (2012). İstanbul İnsan ve Mekân. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Tümtaş, S. M. (2012). Kent, Mekân ve Ayrışma: Kentsel Mekânda Ayrışma Dinamikleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
- Üretmen, P. (2021). Otobiyografik ve Toplumsal Bellek: Kayıp Belleğin İzinde. Psikeart, 73, 60-63.
- Wellek, R. ve Warren A. (2011). Edebiyat Teorisi (Çev. Ö. F. Huyugüzel). İstanbul: Dergâh Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Edebi Çalışmalar |
| Bölüm | Makale |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 23 Ağustos 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021Sayı: Necati Cumalı Özel Sayısı |
ARTS, CC BY-NC 4.0 ile lisanslanmaktadır 
