Öz
Mardin is one of the most unique cities in Turkey and in the world with a rich religious, linguistic and cultural structure. Within this structure, Syriac culture and traditional arts and crafts, especially Syriac calligraphy, occupy a special place and significance. Calligraphy is often listed among the Islamic arts and identified with Islam, but it was also practised by the artists of the Syrian people who lived alongside the Muslims. Some sources suggest that Islamic calligraphy was influenced by Syriac calligraphy. Today, Syriac calligraphy is kept alive by the Syriac calligrapher Habib Doğan, who lives in the Midyat district of Mardin, using the Estrangelo script (ܐܶܣܛܪܰܢܓܶܠܳܐ). Doğan, who uses ink made from plants and plant roots for his art, has no apprentices and is thus the last representative of this ancient art. As a representative of a millennia-old tradition, it is important to pass on his knowledge to future generations.
Anahtar Kelimeler
Etik Beyan
Bu çalışma MAU.BAP.23.GSF.014 numaralı “Dijital Çağda Süryani Hat Sanatı” başlıklı bilimsel araştırma projesi kapsamında Mardin Artuklu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından desteklenmiştir.
Destekleyen Kurum
Mardin Artuklu Üniversitesi
Proje Numarası
MAU.BAP.23.GSF.014
Kaynakça
- Alain, G. (2010). The rise of Islamic calligraphy (1. baskı). Saqi.
- Bilane, P., Bres, S. ve Emptoz, H. (2008). Local orientation extraction for wordspotting in Syriac manuscripts. A. Elmoataz, O. Lezoray, F. Nouboud, D. Mammass (Ed.), Image and signal processing – ICISP 2008 – Lecture notes in computer science vol. 5099 (1. baskı) (s. 481-489). Springer.
- Barsoum, A. (2003). The scattered pearls: History of Syriac literature and sciences (1. baskı) (Çev. M. Moosa). Gorgias.
- Burckhardt, T. (1987). Mirror of the intellect: Essays on traditional science and sacred art (1. baskı). State University of New York.
- Burckhardt, T. (2017). Doğu’da ve Batı’da kutsal sanat (1. baskı) (Çev. T. Uluç). İnsan.
- Derman, M. U. (1997). Hat. TDV İslâm ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/hat
- İris, M. (2003). Bütün yönleriyle Süryaniler (1. baskı). Ekol.
- Mansour, K. (2019). On the origin of Arabic script. Y. Haralambous (Ed.), Graphemics in the 21st century I (1. baskı) (s. 245-255). Fluxus.
- Schimmel, A. (1990). Calligraphy and Islamic culture (1. baskı). I. B. Tauris
Öz
Mardin çok dinli, çok dilli, çok kültürlü yapısıyla Türkiye’nin ve dünyanın en özgün kentlerinden birisidir. Bu yapı içerisinde genelde Süryani kültürü ve geleneksel el sanatları; özelde ise Süryani hat sanatı özel bir yere ve öneme sahiptir. Daha çok geleneksel İslâm sanatları arasında gösterilen ve İslâm’la özdeşleştirilen hat sanatı, İslâmiyet’in ilk yıllarından itibaren Müslümanlarla birlikte yaşayan Süryani halkının sanatçıları tarafından da icra edilmiştir. Bazı kaynaklarda İslâm Hat sanatının Süryani el yazmacılığından etkilendiği ileri sürülmektedir. Hâlen Mardin’in Midyat ilçesine bağlı Anıtlı köyünde yaşayan Süryani hattat Habib Doğan tarafından yaşatılmaya çalışılan Süryani hat sanatı, günümüzde kaybolmaya yüz tutmuştur. Eserlerini Estrangelo yazı tipinde veren Habib Doğan’ın bir çırağının bulunmaması, onu bu kadim sanatın son temsilcisi hâline getirmektedir. Kendisinin binlerce yıllık bir geleneğin temsilcisi olması onun bilgi birikiminin gelecek nesillere aktarılmasını önemli hâle getirmektedir. Bu çalışmada Süryani hat sanatının son temsilcilerinden hattat Habib Doğan ile hat sanatının dünü, bugünü ve yarını üzerine bir söyleşi gerçekleştirilmiştir.
Anahtar Kelimeler
süryani geleneksel sanatları kaligrafi estrangelo serto mardin
Etik Beyan
Bu çalışma MAU.BAP.23.GSF.014 numaralı “Dijital Çağda Süryani Hat Sanatı” başlıklı bilimsel araştırma projesi kapsamında Mardin Artuklu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından desteklenmiştir.
Destekleyen Kurum
Mardin Artuklu Üniversitesi
Proje Numarası
MAU.BAP.23.GSF.014
Teşekkür
Mardin Artuklu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi
Kaynakça
- Alain, G. (2010). The rise of Islamic calligraphy (1. baskı). Saqi.
- Bilane, P., Bres, S. ve Emptoz, H. (2008). Local orientation extraction for wordspotting in Syriac manuscripts. A. Elmoataz, O. Lezoray, F. Nouboud, D. Mammass (Ed.), Image and signal processing – ICISP 2008 – Lecture notes in computer science vol. 5099 (1. baskı) (s. 481-489). Springer.
- Barsoum, A. (2003). The scattered pearls: History of Syriac literature and sciences (1. baskı) (Çev. M. Moosa). Gorgias.
- Burckhardt, T. (1987). Mirror of the intellect: Essays on traditional science and sacred art (1. baskı). State University of New York.
- Burckhardt, T. (2017). Doğu’da ve Batı’da kutsal sanat (1. baskı) (Çev. T. Uluç). İnsan.
- Derman, M. U. (1997). Hat. TDV İslâm ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/hat
- İris, M. (2003). Bütün yönleriyle Süryaniler (1. baskı). Ekol.
- Mansour, K. (2019). On the origin of Arabic script. Y. Haralambous (Ed.), Graphemics in the 21st century I (1. baskı) (s. 245-255). Fluxus.
- Schimmel, A. (1990). Calligraphy and Islamic culture (1. baskı). I. B. Tauris
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sanat Teorisi |
| Bölüm | Görüşme |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | MAU.BAP.23.GSF.014 |
| Erken Görünüm Tarihi | 11 Eylül 2023 |
| Yayımlanma Tarihi | 11 Eylül 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023Sayı: 10 |
ARTS, CC BY-NC 4.0 ile lisanslanmaktadır 
