Öz
Hikâyeler, insanın hayatı öğrenme, kavrama ve paylaşma kaynaklarının başında gelmektedir. Televizyon drama dizileri de son yıllarda en popüler hikâye anlatım araçların birisi olmuştur. Televizyon, hikâye anlatımlarında orijinal hikâyelerle birlikte, başka kaynaklardan gelen hikâyeleri de kendi anlatısına uyarlayarak kullanmayı sürdürmektedir. Bunların başında edebiyat uyarlamaları gelmektedir. Genel olarak romanlar, nadiren de edebi öyküler, televizyon dizisi formatına dönüştürülerek ekran aracılığıyla geniş kitlelere ulaştırılmaktadır. Bu çalışmanın amacı da edebi öykünün televizyon dizisine nasıl uyarlandığını ve öykü ile dizi anlatısının benzerliklerini ve farklılıklarını sorgulamaktır. Çalışmaya Necati Cumalı’nın Dila Hanım öyküsü ile bu öyküden uyarlanan Dila Hanım (2012-2014) dizisi örneklem olarak seçilmiştir. Görülmüştür ki edebiyatın kısa öyküsü, Dila Hanım dizisinde çok bölümlü seri anlatıya dönüşürken serbest bir uyarlama yapılmış ve öykünün teması dizinin anlatısında değişikliğe uğramıştır. Öykünün iki ana karakterli sınırlı anlatımına karşın, dizi anlatısına çok sayıda yeni karakter ve olaylar eklenmiştir. Kurulan yan hikâyelerle dizinin olay örgüsü genişletilmiş, bölüm sayıları ve süreleri arttırılmıştır. Hikâye günümüze uyarlanmakla birlikte, son dönemde ekranlarda sıklıkla izlenen aile merkezli ve ağalı-konaklı dizi anlatılarından birine dönüşmüştür. Türkiye’de popüler dizi anlatılarında kullanılan klişe karakterler ve hikâyeler, bu dizinin anlatısında da tekrarlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
edebiyat uyarlamaları televizyon dizileri dizi film uyarlamaları Dila Hanım Necati Cumalı
Kaynakça
- Akbayır, S. (2014). Edebiyat ve Disiplinlerarası Etkileşim. Ankara: Pagem Akademi.
- Anushiravani, A. ve Alinezhadi, E. (2016). An Analytical Study of 2013 Cinematic Adaptation of The Great Gatsby. International Letters of Social and Humanistic Sciences, 68, 73-85.
- Atay, T. (2013, 30 Eylül). Yaygın Bir Anlatı Motifi: P.A.Ş.K. Radikal Gazetesi, http://www.radikal.com.tr/yazarlar/tayfun-atay/yaygin-bir-anlati-motifi-p-a-s-k-1153166/ Erişim Tarihi: 06.12.2021.
- Aydar, F. B. (2018, 26 Nisan). Kendi Adaletini Sağlamak: Dizilerde İcabına Bakma Kültürü. K24, https://t24.com.tr/k24/yazi/kendi-adaletini-saglamak,1727. Erişim Tarihi: Nisan 24, 2021.
- Balcı, M. (2016). Necati Cumalı’nın Dila Hanım Kitabında Dil ve Üslup. Avrasya Etüdleri: Balkanlar Özel Sayısı, 50,(2), 491-506.
- Cankaya, Ö. (2003). Bir Kitle İletişim Kurumunun Tarihi: TRT 1927-2000. İstanbul: Yapı Kredi.
- Cardwell, S. (2007). Literature on the Small Screen: Television Adaptations. D. Cartmell ve I. Whelehan (Ed.), The Cambridge to Literature on Screen (s. 181-195). Cambridge: Cambridge University.
- Coşkun, E. (2009). Türk Sinemasında Akım Araştırması. İstanbul: Phoenix.
- Cumalı, N. (2000). Makedonya 1900 (9. Baskı). İstanbul: Cumhuriyet.
- Çelenk, S. (2005). Televizyon, Temsil, Kültür: 90'lı Yıllarda Sosyokültürel İklim ve Televizyon İçerikleri. Ankara: Ütopya.
- Erus, Z. Ç. (2005). Amerikan ve Türk Sinemasında Uyarlamalar: Karşılaştırmalı Bir Bakış. İstanbul: Es.
- Gedik, E. (2016, 17 Kasım). Romantikleştirilen Taciz ve Yeni Model Erkekler. Çatlak Zemin. https://catlakzemin.com/romantiklestirilen-taciz-yeni-model-erkekler/ Erişim Tarihi: Mayıs 21, 2021.
- Gülsoy, M. (2018). Büyübozumu: Yaratıcı Yazarlık-Kurmacanın Bilinen Sırları ve İhlal Edilebilir Kuralları (18. Baskı). İstanbul: Can Sanat.
- Hand, R. (2010). It Must All Change Now: Victor Hugo’s Lucretia Borgia and Adaptation. D. Cutchins, L. Raw, & J. Welsh (Ed.), Redefining Adaptation Studies (s. 17-29). Lanham, Md.: Scarecrow.
- Hutcheon, L. (2013). A Theory of Adaptation. New York: Routledge.
- İmançer, D. (2006). Türk Medyasında Kadının Temsili. D. İmançer (Ed.), Medya ve Kadın (s. 67-79). Ankara: Ebabil.
- Jameson, F. (2008). Postmodernizm ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı. Ankara: Nirengi.
- Kale, F. (2019). TRT Yerli Edebiyat Uyarlamaları 1968-2015. TRT Akademi, 4(7), 126-147.
- Kılıç, L. (2012). Fotoğraf ve Sinemanın Toplumsal Tarihi. Ankara: Dost.
- Mutlu, E. (1999). Televizyon ve Toplum. Ankara: TRT.
- Mutlu, E. (2008). Televizyonu Anlamak. Ankara: Ayraç.
- Oylum, R. (2016). Türk Sinemasında Necati Cumalı Uyarlamaları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
- Özön, N. (2013). Türk Sineması Tarihi 1896-1960. İstanbul: Doruk.
- Seger, L. (2015). Senaryoda Unutulmaz Karakterler Yaratmak (Çev. O. Akınhay). İstanbul: Agora.
- Stam, R. (2000). Beyond Fidelity: The Dialogic of Adaptation. J. Naremore (Ed.), Film Adaptation (s. 54-76). New Brunswick NJ: Rutgers University.
- Tekelioğlu, O. (2017). Televizyon Hâlleri: Dizi Dizi Türkiye. İstanbul: Habitus.
- Weis, E. (1998). M*A*S*H Notes, A. Horton ve S. Y. McDougal (Ed.), Play It Again, Sam: Retakes on Remakes (s. 310-326). Berkeley: University of California.
- Wells-Lassagne, S. (2017). Television and Serial Adaptation. New York: Taylor & Francis Group.
- Williams, R. (2003). Televizyon, Teknoloji ve Kültürel Biçim (3. Baskı) (Çev. A. U. Türkbağ). Ankara: Dost.
Öz
Stories are at the forefront of learning, comprehension and sharing sources for the humankind. Television drama series have also become one of the most popular means of story telling in recent years. Apart from original storytelling, television continues to make use of other resources by adapting their stories to its own narrative. Literary adaptions are the leading form of adaptiveed narratives. Primarily novels and short stories on rare occasions, introduced to large audiences via the white screen after being reformatted as television series. The aim of the study is to question how the literary narrative is adapted into a television series and inquire the similarities and differences of the original story and drama series narrative. Necati Cumalı's story Dila Hanım and its TV adaptation Dila Hanım (2012-2014) were chosen as samples for the study. It is observed that, the main theme of the short story underwent alterations as free adaptation style was followed in the process of transforming the single short story into multi-part serial narrative. In spite of the limited narration of the original story that revolves around two main characters, additional characters and events were introduced to the narrative of the TV series. Through side plots, the narrative of the series was expanded, episode count and duration of episodes were increased. Story, being adapted to the present day, were transformed into a narrative that centers around the settings of feudal estate/mansion, a form of narrative that oftenly shows precence in TV screens and widely watched recently. Stereotypical characters and plots that are commonly visible in Turkish TV narratives, have also been repeated in this narrative of this series.
Anahtar Kelimeler
literary adaptation television series serial adaptations Dila Hanım Necati Cumalı
Kaynakça
- Akbayır, S. (2014). Edebiyat ve Disiplinlerarası Etkileşim. Ankara: Pagem Akademi.
- Anushiravani, A. ve Alinezhadi, E. (2016). An Analytical Study of 2013 Cinematic Adaptation of The Great Gatsby. International Letters of Social and Humanistic Sciences, 68, 73-85.
- Atay, T. (2013, 30 Eylül). Yaygın Bir Anlatı Motifi: P.A.Ş.K. Radikal Gazetesi, http://www.radikal.com.tr/yazarlar/tayfun-atay/yaygin-bir-anlati-motifi-p-a-s-k-1153166/ Erişim Tarihi: 06.12.2021.
- Aydar, F. B. (2018, 26 Nisan). Kendi Adaletini Sağlamak: Dizilerde İcabına Bakma Kültürü. K24, https://t24.com.tr/k24/yazi/kendi-adaletini-saglamak,1727. Erişim Tarihi: Nisan 24, 2021.
- Balcı, M. (2016). Necati Cumalı’nın Dila Hanım Kitabında Dil ve Üslup. Avrasya Etüdleri: Balkanlar Özel Sayısı, 50,(2), 491-506.
- Cankaya, Ö. (2003). Bir Kitle İletişim Kurumunun Tarihi: TRT 1927-2000. İstanbul: Yapı Kredi.
- Cardwell, S. (2007). Literature on the Small Screen: Television Adaptations. D. Cartmell ve I. Whelehan (Ed.), The Cambridge to Literature on Screen (s. 181-195). Cambridge: Cambridge University.
- Coşkun, E. (2009). Türk Sinemasında Akım Araştırması. İstanbul: Phoenix.
- Cumalı, N. (2000). Makedonya 1900 (9. Baskı). İstanbul: Cumhuriyet.
- Çelenk, S. (2005). Televizyon, Temsil, Kültür: 90'lı Yıllarda Sosyokültürel İklim ve Televizyon İçerikleri. Ankara: Ütopya.
- Erus, Z. Ç. (2005). Amerikan ve Türk Sinemasında Uyarlamalar: Karşılaştırmalı Bir Bakış. İstanbul: Es.
- Gedik, E. (2016, 17 Kasım). Romantikleştirilen Taciz ve Yeni Model Erkekler. Çatlak Zemin. https://catlakzemin.com/romantiklestirilen-taciz-yeni-model-erkekler/ Erişim Tarihi: Mayıs 21, 2021.
- Gülsoy, M. (2018). Büyübozumu: Yaratıcı Yazarlık-Kurmacanın Bilinen Sırları ve İhlal Edilebilir Kuralları (18. Baskı). İstanbul: Can Sanat.
- Hand, R. (2010). It Must All Change Now: Victor Hugo’s Lucretia Borgia and Adaptation. D. Cutchins, L. Raw, & J. Welsh (Ed.), Redefining Adaptation Studies (s. 17-29). Lanham, Md.: Scarecrow.
- Hutcheon, L. (2013). A Theory of Adaptation. New York: Routledge.
- İmançer, D. (2006). Türk Medyasında Kadının Temsili. D. İmançer (Ed.), Medya ve Kadın (s. 67-79). Ankara: Ebabil.
- Jameson, F. (2008). Postmodernizm ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı. Ankara: Nirengi.
- Kale, F. (2019). TRT Yerli Edebiyat Uyarlamaları 1968-2015. TRT Akademi, 4(7), 126-147.
- Kılıç, L. (2012). Fotoğraf ve Sinemanın Toplumsal Tarihi. Ankara: Dost.
- Mutlu, E. (1999). Televizyon ve Toplum. Ankara: TRT.
- Mutlu, E. (2008). Televizyonu Anlamak. Ankara: Ayraç.
- Oylum, R. (2016). Türk Sinemasında Necati Cumalı Uyarlamaları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
- Özön, N. (2013). Türk Sineması Tarihi 1896-1960. İstanbul: Doruk.
- Seger, L. (2015). Senaryoda Unutulmaz Karakterler Yaratmak (Çev. O. Akınhay). İstanbul: Agora.
- Stam, R. (2000). Beyond Fidelity: The Dialogic of Adaptation. J. Naremore (Ed.), Film Adaptation (s. 54-76). New Brunswick NJ: Rutgers University.
- Tekelioğlu, O. (2017). Televizyon Hâlleri: Dizi Dizi Türkiye. İstanbul: Habitus.
- Weis, E. (1998). M*A*S*H Notes, A. Horton ve S. Y. McDougal (Ed.), Play It Again, Sam: Retakes on Remakes (s. 310-326). Berkeley: University of California.
- Wells-Lassagne, S. (2017). Television and Serial Adaptation. New York: Taylor & Francis Group.
- Williams, R. (2003). Televizyon, Teknoloji ve Kültürel Biçim (3. Baskı) (Çev. A. U. Türkbağ). Ankara: Dost.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | İletişim ve Medya Çalışmaları, Radyo-Televizyon |
| Bölüm | Makale |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 23 Ağustos 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 |
ARTS, CC BY-NC 4.0 ile lisanslanmaktadır 
