Öz
Her dönemin ve rejimin heykellerle ilişkisi, iktidarın toplumla, toplumun da bireyle ilişkisini açıkça ortaya koymaktadır. Modern insan, en yoğun biçimde 20. yüzyılda lider tasvirleri ve kahramanlık hikâyelerinden oluşan şehir heykellerini görmeye ve algılamaya başlamıştır. Bu araştırmanın inceleme alanı, özellikle yirminci yüzyıl sonrası döneme denk gelen aynı zamanda çoğunlukla tek partili yönetimlerin tek adam rejiminden hareketle yaptırıldıkları anlaşılan büyük boyutlu heykellere, değişen konjonktür ve iktidarı ele geçiren yeni rejimler sonrasında yapılan saldırıları ve tahribatları kapsamaktadır. Çalışma kapsamında ele alınan, yıkılan ve tahrip edilen anıtsal heykel örneklerinde tarihsel gerçekliğin, geçmişin izlerinin ve görsel tarihin yok edilmesi kaygısı açıkça gözlenmektedir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden birisi olan doküman analizine uygun bir biçimde yapılmıştır. İlgili dijital arşiv kayıtlarından ve dokümanlardan ulaşılan eserler metaforik anlamlarıyla birlikte ideolojik özellikleri açısından ele alınıp değerlendirilmiş, araştırma sonucunda elde edilen veriler betimsel olarak yorumlanmıştır. Çalışmada, yıkılan anıtların mevcut gücü nasıl yansıttığı ve ideolojik bir araç olarak nasıl kullanıldığı göstergelere dayalı olarak incelenmiş ve mevcut durum değerlendirmesi yapılmıştır.
Kaynakça
- Akçura, B. (2020). Kaldırın Şu Heykeli Buradan (1. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Allais, L. (2018). Designs of Destruction: The Making of Monuments in the Twentieth Century Hardcover. Chicago and London: Hardcover Edition The University of Chicago Press.
- Asiedu, D. (2005). World's biggest Stalin monument would have turned 50 on May Day. https://english.radio.cz/worlds-biggest-stalin-monument-would-have-turned-50-may-day-8098509
- Borg, A. P. (2017, 21 Mart). Prague’s Metronome – and Communist Past. http://www.unexpectedtraveller.com/pragues-metronome-communist-past/, 2017-04-24 (Erişim Tarihi 21.03.2022)
- Fortin, Jacey (2017, 17 Eylül). Toppling Monuments, a Visual History. https://www.nytimes.com/2017/08/17/world/controversial-statues-monuments-destroyed.html.
- Gezgin, İ. (2015, 22 Mart). Sil baştan: Damnatio Memoriae. https://www.birgun.net/haber/sil-bastan-damnatio-memoriae-76728.
- Jobson, C. (2014, 5 Mayıs). Landscapes Altered by the World’s Largest Statues.https://www.thisiscolossal.com/2014/05/landscapes-altered-by-the-worlds-largest-statues/
- Keser, N. (2006). Tek Parti Döneminde Türk Resim Sanatının İdeolojik Üretimi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Kettering, S. (1992). Patronage in Early Modern France French Historical Studies. 4. (s. 839-862).
- Kıral, B. (2020). Nitel Bir Veri Analizi Yöntemi Olarak Veri Analizi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (15), 170-189).
- Lynton, N. (1991). Modern Sanatın Öyküsü (3. Baskı, Çev. C. Çapan). İstanbul: Remzi Kitapevi.
- Quadia, M. (2011, 3 Ocak). Podcast: Peter Maass, Talks About the Toppling of Saddam. https://www.propublica.org/podcast/peter-maass-podcast-saddam-statue-firdos-square, ( 3 Ocak, 2011
- Maass, P. (2011, 3 Ocak). The Toppling: How the Media Inflated the Fall of Saddam's Statue in Firdos Square. https://www.propublica.org/article/the-toppling-saddam-statue-firdos-square-baghdad.
- Sanni, J. (2021). The Destruction of Historical Monuments and the Danger of Sanitising History. Article in Philosophia · July 2021, DOI: 10.1007/s11406-020-00275-6
- Tekiner, A. Ü. (2021). Atatürk Heykelleri Kült, Estetik, Siyaset (3. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
- The Guardian (2021,28 Mart). Stalin statue site reveals chilling remains of Prague labour camp. https://www.theguardian.com/world/2021/mar/28/stalin-statue-site-reveals-chilling-remains-of-prague-labour-camp
- Yalım, I. (2002). Ulus Devletin Kamusal Alanda Meşruiyet Aracı: Toplumsal Belleğin Ulus Meydanı Üzerinden Kurgulanma Çabası, Ankara’nın Kamusal Yüzleri. Ed. G. A. Sargın, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Yeşilyaprak, B. (2008). Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi (10.baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Öz
The relationship of each period and regime with sculptures clearly reveals the relationship of power with society and society with the individual. Modern people began to see and perceive the city sculptures, which consist of depictions of leaders and heroic stories most intensely in the 20th century. The study area of this research covers the attacks and destructions made after the changing conjuncture and new regimes to the large statues, which are understood to have been built by the one-man regime of the single-party governments, especially in the post-twentieth century period. It is observed that the sculptures discussed in the research are depicted in very large dimensions and positioned at important points of the settlement area, and ideological, religious or one-man meanings are attributed to these practices. In the examples of ruined and destroyed monuments, the concern for destruction of historical reality, traces of the past and visual history is clearly observed. In the study, how the destroyed monuments reflect the current power and how they are used as an ideological tool has been examined based on the indicators and a current situation assessment has been made.
Kaynakça
- Akçura, B. (2020). Kaldırın Şu Heykeli Buradan (1. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Allais, L. (2018). Designs of Destruction: The Making of Monuments in the Twentieth Century Hardcover. Chicago and London: Hardcover Edition The University of Chicago Press.
- Asiedu, D. (2005). World's biggest Stalin monument would have turned 50 on May Day. https://english.radio.cz/worlds-biggest-stalin-monument-would-have-turned-50-may-day-8098509
- Borg, A. P. (2017, 21 Mart). Prague’s Metronome – and Communist Past. http://www.unexpectedtraveller.com/pragues-metronome-communist-past/, 2017-04-24 (Erişim Tarihi 21.03.2022)
- Fortin, Jacey (2017, 17 Eylül). Toppling Monuments, a Visual History. https://www.nytimes.com/2017/08/17/world/controversial-statues-monuments-destroyed.html.
- Gezgin, İ. (2015, 22 Mart). Sil baştan: Damnatio Memoriae. https://www.birgun.net/haber/sil-bastan-damnatio-memoriae-76728.
- Jobson, C. (2014, 5 Mayıs). Landscapes Altered by the World’s Largest Statues.https://www.thisiscolossal.com/2014/05/landscapes-altered-by-the-worlds-largest-statues/
- Keser, N. (2006). Tek Parti Döneminde Türk Resim Sanatının İdeolojik Üretimi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Kettering, S. (1992). Patronage in Early Modern France French Historical Studies. 4. (s. 839-862).
- Kıral, B. (2020). Nitel Bir Veri Analizi Yöntemi Olarak Veri Analizi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (15), 170-189).
- Lynton, N. (1991). Modern Sanatın Öyküsü (3. Baskı, Çev. C. Çapan). İstanbul: Remzi Kitapevi.
- Quadia, M. (2011, 3 Ocak). Podcast: Peter Maass, Talks About the Toppling of Saddam. https://www.propublica.org/podcast/peter-maass-podcast-saddam-statue-firdos-square, ( 3 Ocak, 2011
- Maass, P. (2011, 3 Ocak). The Toppling: How the Media Inflated the Fall of Saddam's Statue in Firdos Square. https://www.propublica.org/article/the-toppling-saddam-statue-firdos-square-baghdad.
- Sanni, J. (2021). The Destruction of Historical Monuments and the Danger of Sanitising History. Article in Philosophia · July 2021, DOI: 10.1007/s11406-020-00275-6
- Tekiner, A. Ü. (2021). Atatürk Heykelleri Kült, Estetik, Siyaset (3. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
- The Guardian (2021,28 Mart). Stalin statue site reveals chilling remains of Prague labour camp. https://www.theguardian.com/world/2021/mar/28/stalin-statue-site-reveals-chilling-remains-of-prague-labour-camp
- Yalım, I. (2002). Ulus Devletin Kamusal Alanda Meşruiyet Aracı: Toplumsal Belleğin Ulus Meydanı Üzerinden Kurgulanma Çabası, Ankara’nın Kamusal Yüzleri. Ed. G. A. Sargın, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Yeşilyaprak, B. (2008). Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi (10.baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makale |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 24 Eylül 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 |
ARTS, CC BY-NC 4.0 ile lisanslanmaktadır 
