Öz
This study, which focuses on Necati Cumalı's plays, deals with the fictionalization of space and geography in the author's works. Theoretical framework of the study includes the intellectual background and conceptual structure of the concept of space, and the course of space studies in literature. In addition, it discusses the aim, method and development of geocentric literature studies in general terms. The study determines and evaluates the views of the urban and the rural by questioning the choices of place and geography in the author's works. It has been noticed that the literary representations of the space and geography in the plays are mostly the bigger cities such as Istanbul, Ankara, Izmir and the Anatolian provinces, especially the Aegean small towns. Accordingly, the study has been divided into sections based on the representation of the provinces around the image of the village and small town, and the city and everyday problems of the ordinary people in Cumalı’s plays. In addition, as the representations of towns and villages are shaped differently in drama and comedy genres, and the issues are approached in different tones or from different aspects, the sections are also subgrouped based on these genres. The study indicates that biographical elements are effective in the processes of choosing places and their representation in the works of the author. Aegean geography is often fictionalized as a literary space in the author's plays, intersecting with his own life geography.
Anahtar Kelimeler
literary geography geocritisicm spatial literary studies republican theatre necati cumalı aegean region in literature literature and city
Kaynakça
- Aslan Cobutoglu, S. (2014). Ahmet Midhat Efendi’nin Romanlarında Edebiyat Coğrafyası: Karadeniz ve Çevresi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
- Brosseau, M. (1994). Geography’s Literature. Progress in Human Geography, 18(3), 333-353.
- Brosseau, M. (2009). Literature. International Encyclopedia of Human Geography. (Cilt 6, s. 212-218). Oxford: Elsevier.
- Cumalı, N. (1949). Boş Beşik. İzmir: Halkevi.
- Cumalı, N. (1959). Mine. İstanbul: Varlık.
- Cumalı, N. (1963). Derya Gülü. İstanbul: Kent.
- Cumalı, N. (1969a). Boş Beşik, Ezik Otlar, Vur Emri. İstanbul: İmbat.
- Cumalı, N. (1969b). Susuz Yaz, Tehlikeli Güvercin, Yeni Çıkan Şarkılar. İstanbul: İmbat.
- Cumalı, N. (1969c). Nalınlar, Masalar, Kaynana Ciğeri. İstanbul: İmbat.
- Cumalı, N. (1973). Gömü, Bakanı Bekliyoruz, Kristof Kolomb’un Yumurtası. İstanbul: İmbat.
- Cumalı, N. (1977). Mine, Yürüyen Geceyi Dinle, İş Karar Vermekte. İstanbul: İmbat.
- Cumalı, N. (1980). Yaralı Geyik. İstanbul: Devlet Tiyatrosu.
- Cumalı, N. (2004a). Bütün Oyunları: I. İstanbul: Cumhuriyet.
- Cumalı, N. (2004b). Bütün Oyunları: II. İstanbul: Cumhuriyet.
- Çam, A. (2016). Sinemasal Mekânlar ve Sinemasal Mekânların Çözümlenmesi. sinecine, 7(2), 7-37.
- Çam, A. (2018). Sinemasal Hodolojik Mekânlar-Bir Zamanlar Anadolu’da Filminin Hodolojik Mekân Bağlamında Çözümlenmesi. Yeni Düşünceler, 9, 45-56.
- Erksan, M. (1963). Susuz Yaz. [Film]. Türkiye: Hitit.
- Günday, H. (Senarist) & Saylak, O. (Yönetmen). (2018). Tüm Bölümler [Televizyon Dizisi Bölümü]. K., Çatay, P. D., Yaşaroğlu (Yapımcı), Şahsiyet. Türkiye: Ay.
- Kaplan, M. (2014). Nesillerin Ruhu (12. Baskı). İstanbul: Dergâh.
- Kavaz, İ. (2018, Aralık). Tarık Buğra ve Kasaba Edebiyatı. Türk Dili, 68(804), 147-158.
- Kefeli, E. (2006). Edebiyat Coğrafyasında Akdeniz. İstanbul: 3F.
- Kefeli, E. (2009). Coğrafya Merkezli Okuma. Electronic Turkish Studies, 4, 421-433.
- Korat, G. (2005, Nisan). Yazar ve Coğrafya. Kitap-lık, 82, 52-55.
- Narlı, M. (2013). Romanlar ve Taşralar: Türk Romanında Taşra Algıları Üzerine Deneme. Bilig, 64, 285-316.
- Pocock, D. C. D. (1981). Place and the Novelist. Transactions of the Institute of British Geographers, 6(3), 337-347.
- Tally Jr., R. T. (2017). Spatiality. Londra&New York: Routledge.
- Taş, S. (2001). Necati Cumalı ve Oyunları. Ankara: Kültür Bakanlığı.
- Uğurcan, S. (2012). Edebiyatımız II-Yazarlar, Meseleler. İstanbul: Dergâh.
Öz
Necati Cumalı’nın oyunlarına odaklanan bu çalışmada, yazarın eserlerindeki mekân ve coğrafyanın kurgulanması üzerinde durulmaktadır. Çalışmanın teorik çerçevesinde mekân kavramı hakkındaki düşünsel arka plana ve kavramsal yapıya değinilmekte ve edebiyat bilimi içindeki mekân araştırmalarının seyrine yer verilmektedir. Bunun yanı sıra jeosantrik edebiyat araştırmalarının amacı, yöntemi ve gelişimi üzerinde genel hatlarıyla durulmaktadır. Yazarın eserlerindeki mekân ve coğrafya seçimleri sorgulanarak kent ve taşraya dair görünümler saptanmakta ve değerlendirilmektedir. Oyunlarda yer alan mekân ve coğrafyaya ait edebî temsillerin daha çok İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük kentler ile başta Ege kasabaları olmak üzere Anadolu taşrası olduğu dikkat çekmektedir. Bu doğrultuda çalışmanın bölümlendirilmesi de Cumalı oyunlarında köy ve kasaba imgesi etrafında taşranın temsili ile kent ve küçük insanın gündelik dertleri şeklinde yapılmaktadır. Ayrıca kasaba ve köy temsillerinin dram ve komedi türleri içinde farklı şekillendirilmesi ve meselelere farklı tonda veya farklı cephelerden yaklaşılması nedeniyle bu türler de kendi içinde gruplandırılmaktadır. Biyografik unsurların yazarın eserlerindeki mekân seçimi ve mekânın temsilinde etkili olduğu görülmektedir. Yazarın hayat coğrafyasıyla kesişecek şekilde Ege coğrafyası oyunlarda sıklıkla edebî mekân olarak kurgulanmaktadır.
Anahtar Kelimeler
edebiyat coğrafyası jeokritik edebiyatta mekân çalışmaları cumhuriyet dönemi tiyatrosu edebiyatta ege bölgesi edebiyat ve kent
Kaynakça
- Aslan Cobutoglu, S. (2014). Ahmet Midhat Efendi’nin Romanlarında Edebiyat Coğrafyası: Karadeniz ve Çevresi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
- Brosseau, M. (1994). Geography’s Literature. Progress in Human Geography, 18(3), 333-353.
- Brosseau, M. (2009). Literature. International Encyclopedia of Human Geography. (Cilt 6, s. 212-218). Oxford: Elsevier.
- Cumalı, N. (1949). Boş Beşik. İzmir: Halkevi.
- Cumalı, N. (1959). Mine. İstanbul: Varlık.
- Cumalı, N. (1963). Derya Gülü. İstanbul: Kent.
- Cumalı, N. (1969a). Boş Beşik, Ezik Otlar, Vur Emri. İstanbul: İmbat.
- Cumalı, N. (1969b). Susuz Yaz, Tehlikeli Güvercin, Yeni Çıkan Şarkılar. İstanbul: İmbat.
- Cumalı, N. (1969c). Nalınlar, Masalar, Kaynana Ciğeri. İstanbul: İmbat.
- Cumalı, N. (1973). Gömü, Bakanı Bekliyoruz, Kristof Kolomb’un Yumurtası. İstanbul: İmbat.
- Cumalı, N. (1977). Mine, Yürüyen Geceyi Dinle, İş Karar Vermekte. İstanbul: İmbat.
- Cumalı, N. (1980). Yaralı Geyik. İstanbul: Devlet Tiyatrosu.
- Cumalı, N. (2004a). Bütün Oyunları: I. İstanbul: Cumhuriyet.
- Cumalı, N. (2004b). Bütün Oyunları: II. İstanbul: Cumhuriyet.
- Çam, A. (2016). Sinemasal Mekânlar ve Sinemasal Mekânların Çözümlenmesi. sinecine, 7(2), 7-37.
- Çam, A. (2018). Sinemasal Hodolojik Mekânlar-Bir Zamanlar Anadolu’da Filminin Hodolojik Mekân Bağlamında Çözümlenmesi. Yeni Düşünceler, 9, 45-56.
- Erksan, M. (1963). Susuz Yaz. [Film]. Türkiye: Hitit.
- Günday, H. (Senarist) & Saylak, O. (Yönetmen). (2018). Tüm Bölümler [Televizyon Dizisi Bölümü]. K., Çatay, P. D., Yaşaroğlu (Yapımcı), Şahsiyet. Türkiye: Ay.
- Kaplan, M. (2014). Nesillerin Ruhu (12. Baskı). İstanbul: Dergâh.
- Kavaz, İ. (2018, Aralık). Tarık Buğra ve Kasaba Edebiyatı. Türk Dili, 68(804), 147-158.
- Kefeli, E. (2006). Edebiyat Coğrafyasında Akdeniz. İstanbul: 3F.
- Kefeli, E. (2009). Coğrafya Merkezli Okuma. Electronic Turkish Studies, 4, 421-433.
- Korat, G. (2005, Nisan). Yazar ve Coğrafya. Kitap-lık, 82, 52-55.
- Narlı, M. (2013). Romanlar ve Taşralar: Türk Romanında Taşra Algıları Üzerine Deneme. Bilig, 64, 285-316.
- Pocock, D. C. D. (1981). Place and the Novelist. Transactions of the Institute of British Geographers, 6(3), 337-347.
- Tally Jr., R. T. (2017). Spatiality. Londra&New York: Routledge.
- Taş, S. (2001). Necati Cumalı ve Oyunları. Ankara: Kültür Bakanlığı.
- Uğurcan, S. (2012). Edebiyatımız II-Yazarlar, Meseleler. İstanbul: Dergâh.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Edebi Çalışmalar, Edebi Teori |
| Bölüm | Makale |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 23 Ağustos 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021Sayı: Necati Cumalı Özel Sayısı |
Cited By
Disiplinlerarası Eğitim Bağlamında Ortaöğretim Sosyoloji Ders Kitabı ve Öğretim Programının Coğrafi Kavramlar ve Coğrafya Müfredatı Açısından Değerlendirilmesi
Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi
https://doi.org/10.53444/deubefd.1396194
ARTS, CC BY-NC 4.0 ile lisanslanmaktadır 
