Öz
Geçmişleri hakkında kesin sonuçlara varılamamış bir topluluk olan Çingeneler, dünyanın dört bir yanında yaşamlarını sürdürmektedir. Dünya üzerinde yaşadıkları topraklarda farklı isimlerle değerlendirilen bu halk, farklı coğrafyada olmalarına rağmen benzer zorluklarla hayatlarını devam ettirirler. Çingenelerin yaşadıkları bu hayatlar sinemanın da konusu olmuş ve Çingeneler kalıplaşmış anlatılarla temsil edilmiştir. Çingenelerin Türk sinemasında temsili de bu basmakalıp anlatılar çerçevesinde yer bulmuştur. Bu çalışma, Çingenelerin Anadolu’da yaşayan ve Dom olarak tanımlanan kolunun Türk sinemasında temsilini Gönül (2022) filmi üzerinden analiz etmeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada nitel içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda filmin belli başlı stereotiplerden kaçarak Domların hayatına eğildiği ancak basmakalıp durumların da tekrar edildiği görülmüştür.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aksu, M. (2006). Türkiye’de Çingene olmak (2. baskı). Kesit.
- Aygün, H. (Yönetmen). (2012). Dom [Film]. Zaningeh.
- Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi: Teknikler ve örnek çalışmalar (1. baskı). Siyasal.
- Bochi, G. (2007). The production of difference: Socialitywork and mobility in a community of Syrian Dom between Lebanon and Syria (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). London School of Economics and Political Science, Londra.
- Caner, S. (Yönetmen). (2022). Gönül [Film]. Netflix.
- Dişli, S. Ö. (2021). “Kemançe” ve “Mû-Zik”: Nusaybinli Domlarda kimlik. Folklor edebiyat, 27(1), 321-336. https://doi.org/10.22559/folklor.1216
- Dobreva, N. (2007). Constructing the “Celluloid Gypsy”: Tony Gatlif and Emir Kusturica’s “Gypsy films” in the context of New Europe. Romani studies, 17(2), 141-153.
- Gatlif, T. (1993). İyi Yolculuklar [Film]. Michèle Ray-Gavras.
- Iordanova, D. (2003). Images of Romanies in cinema: A rough sketch?. Framework: The journal of cinema and media, 44(2), 5-14.
- Iordanova, D. (2008). Welcome pictures, unwanted bodies: “Gypsy” representations in new Europe’s cinema. V. Glajar ve D. Radulescu (Ed.), Gypsies in European literature and culture (1. baskı) (s. 235-240). Palgrave Macmillan.
- İlhan, S. ve Fırat, M. (2017). Bir inşa süreci olarak çingenelik: Kuramsal bir çözümleme. Fırat Üniversitesi sosyal bilimler dergisi, 27(2), 265-276. https://doi.org/10.18069/firatsbed.346534
- Karaman, Z. (2007). Siyasi ve idari yönüyle Romanlar. S. Kolukırık (Ed.), Yeryüzünün yabancıları Çingeneler (1. baskı) (s. 33-42). Simurg.
- Kenrick, D. (2006). Çingeneler: Ganj’dan Thames’e (1. baskı) (Çev. B. Tırnakçı). Homer.
- Keskin, N. (2015). Tûr Abdin’de bir kimlik ve anlatım biçimi: Mıtırblar ve Mıtrıplık. Folklor edebiyat, 21(84), 57-72.
- Krippendorff, K. (2004). Content analysis: An introduction to its methodology (2. baskı). Sage.
- Kusturica, E. (1988). Çingeneler Zamanı [Film]. Columbia Pictures.
- Kusturica, E. (1998). Kara Kedi, Ak Kedi [Film]. Bayerischer Rundfunk.
- Kyuchukov, H. (2007). Bulgar ve Türk Müslüman Romanlar’ın tarihi, kültürü ve dili. S. Kolukırık (Ed.), Yeryüzünün yabancıları Çingeneler (1. baskı) (s. 71-84). Simurg.
- Mak, M. ve Kurtişoğlu, B. O. (2018). Mardinli koçerler. MSGSÜ sosyal bilimler, 18, 327-348.
- Marsh, A. (2008). Etnisite ve kimlik: Çingenelerin kökeni. E. Uzpeder, S. D. Roussinova, S. Özçelik ve S. Gökçen (Ed.), Biz buradayız! Türkiye’de Romanlar: Ayrımcı uygulamalar ve hak mücadelesi (1. baskı) (s. 19-28). Mart.
- Martinez, N. (1992). Çingeneler (1. baskı) (Çev. Ş. Aktaş). İletişim.
- Özgüç, A. (2012). Ansiklopedik Türk filmleri sözlüğü (1. baskı). Horizon international.
- TDK. (2023). Çingene. https://sozluk.gov.tr
- Yalçın, A. (2022). Kimlik ve ırk bağlamında Afro-Türklerin “Arap bacı” örneği üzerinden bir incelemesi. ARTS, 9, 39-57. https://doi.org/10.46372/arts.1195054
- Yıldız, H. (2007). Türkçede Çingeneler için kullanılan kelimeler ve bunların etimolojileri. Dil araştırmaları, 1(1), 61-82.
Öz
Gypsies, a community that has not reached definitive conclusions about their history, continue their lives all over the world. These people, who are evaluated with different names in the lands they live in around the world, continue their lives with similar difficulties despite being in different geographies. These lives of Gypsies have also been the subject of cinema and represented by stereotypical narratives. The representation of Gypsies in Turkish cinema has also found a place within the framework of these stereotypical narratives. This study aims to analyze the representation of the branch of Gypsies living in Anatolia and defined as Dom in Turkish cinema through the film Gönül (2022). For this purpose, qualitative content analysis method was used in the study. As a result of the study, it is seen that the movie focuses on the life of Dom by avoiding certain stereotypes, but stereotypical situations are also repeated.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aksu, M. (2006). Türkiye’de Çingene olmak (2. baskı). Kesit.
- Aygün, H. (Yönetmen). (2012). Dom [Film]. Zaningeh.
- Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi: Teknikler ve örnek çalışmalar (1. baskı). Siyasal.
- Bochi, G. (2007). The production of difference: Socialitywork and mobility in a community of Syrian Dom between Lebanon and Syria (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). London School of Economics and Political Science, Londra.
- Caner, S. (Yönetmen). (2022). Gönül [Film]. Netflix.
- Dişli, S. Ö. (2021). “Kemançe” ve “Mû-Zik”: Nusaybinli Domlarda kimlik. Folklor edebiyat, 27(1), 321-336. https://doi.org/10.22559/folklor.1216
- Dobreva, N. (2007). Constructing the “Celluloid Gypsy”: Tony Gatlif and Emir Kusturica’s “Gypsy films” in the context of New Europe. Romani studies, 17(2), 141-153.
- Gatlif, T. (1993). İyi Yolculuklar [Film]. Michèle Ray-Gavras.
- Iordanova, D. (2003). Images of Romanies in cinema: A rough sketch?. Framework: The journal of cinema and media, 44(2), 5-14.
- Iordanova, D. (2008). Welcome pictures, unwanted bodies: “Gypsy” representations in new Europe’s cinema. V. Glajar ve D. Radulescu (Ed.), Gypsies in European literature and culture (1. baskı) (s. 235-240). Palgrave Macmillan.
- İlhan, S. ve Fırat, M. (2017). Bir inşa süreci olarak çingenelik: Kuramsal bir çözümleme. Fırat Üniversitesi sosyal bilimler dergisi, 27(2), 265-276. https://doi.org/10.18069/firatsbed.346534
- Karaman, Z. (2007). Siyasi ve idari yönüyle Romanlar. S. Kolukırık (Ed.), Yeryüzünün yabancıları Çingeneler (1. baskı) (s. 33-42). Simurg.
- Kenrick, D. (2006). Çingeneler: Ganj’dan Thames’e (1. baskı) (Çev. B. Tırnakçı). Homer.
- Keskin, N. (2015). Tûr Abdin’de bir kimlik ve anlatım biçimi: Mıtırblar ve Mıtrıplık. Folklor edebiyat, 21(84), 57-72.
- Krippendorff, K. (2004). Content analysis: An introduction to its methodology (2. baskı). Sage.
- Kusturica, E. (1988). Çingeneler Zamanı [Film]. Columbia Pictures.
- Kusturica, E. (1998). Kara Kedi, Ak Kedi [Film]. Bayerischer Rundfunk.
- Kyuchukov, H. (2007). Bulgar ve Türk Müslüman Romanlar’ın tarihi, kültürü ve dili. S. Kolukırık (Ed.), Yeryüzünün yabancıları Çingeneler (1. baskı) (s. 71-84). Simurg.
- Mak, M. ve Kurtişoğlu, B. O. (2018). Mardinli koçerler. MSGSÜ sosyal bilimler, 18, 327-348.
- Marsh, A. (2008). Etnisite ve kimlik: Çingenelerin kökeni. E. Uzpeder, S. D. Roussinova, S. Özçelik ve S. Gökçen (Ed.), Biz buradayız! Türkiye’de Romanlar: Ayrımcı uygulamalar ve hak mücadelesi (1. baskı) (s. 19-28). Mart.
- Martinez, N. (1992). Çingeneler (1. baskı) (Çev. Ş. Aktaş). İletişim.
- Özgüç, A. (2012). Ansiklopedik Türk filmleri sözlüğü (1. baskı). Horizon international.
- TDK. (2023). Çingene. https://sozluk.gov.tr
- Yalçın, A. (2022). Kimlik ve ırk bağlamında Afro-Türklerin “Arap bacı” örneği üzerinden bir incelemesi. ARTS, 9, 39-57. https://doi.org/10.46372/arts.1195054
- Yıldız, H. (2007). Türkçede Çingeneler için kullanılan kelimeler ve bunların etimolojileri. Dil araştırmaları, 1(1), 61-82.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sanat Tarihi, Teori ve Eleştiri (Diğer) |
| Bölüm | Makale |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 11 Şubat 2024 |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Şubat 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 12 Ekim 2023 |
| Kabul Tarihi | 10 Şubat 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 |
ARTS, CC BY-NC 4.0 ile lisanslanmaktadır 
