Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Anahtar Deliğinden Ba-Kı-La-Sı Olmaya Direnen Kadınlar: Hokkabaz

Yıl 2022, , 128 - 150, 18.02.2022

Aslı Ekici

https://doi.org/10.46372/arts.1039331
Cited By: 2

Öz

Kimi kuramcılar tarafından popüler kültür kitle kültürü ile bir tutulup değersizleştirilse de –ki popüler kültüre yönelik en sert eleştiriler Frankfurt Okulu’ndan gelmiştir– popüler kültüre olumlu özellikler atfeden ve popüler kültür ürünlerini incelemeye değer bulan kuramcılar da olmuştur. Annette Kuhn gibi feminist kuramcılar, popüler kültür ürünü olan popüler filmlerde kadınlara/kadın olmaya dair nelerin söylenip nelerin görmezden gelindiğinin izini sürerek, bu filmlerde toplumsal cinsiyetin inşasına dair çıkarımlar bulmanın mümkün olduğunu söylemiştir. 2000’li yıllar Türk sinemasında kadın karakterler genellikle erkek karakterlerin gerisinde kalmakta ve anlatıya yön veren aktif bir konumda inşa edilmemektedir. Cinsiyetçiliğin ideolojik olarak işlediği filmlerin biçimsel özelliklerinden biri olan “bakış” kavramı, çalışmada Laura Mulvey’in Görsel Haz ve Anlatı Sineması’ndaki (Visual Pleasure and Narrative Cinema) “bakış” tanımı üzerinden ele alınacaktır. Bu bağlamda popüler film örneği olan Hokkabaz (Ali Taner Baltacı, Cem Yılmaz, 2006) özelinde kadının bakışına imkân tanınıp tanınmadığı feminist metin analizi ile değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

popüler film feminizm kadın bakış

Kaynakça

  • Abisel, N., Arslan U. T., Behçetoğulları, P., Karadoğan, A., Öztürk, S. R. ve Ulusay, N. (2005). Çok Tuhaf Çok Tanıdık: Vesikalı Yarim Üzerine. İstanbul: Metis.
  • Adorno, T. (2005), Minima Moralia (Çev. A. Doğukan ve O. Koçak). İstanbul: Metis.
  • Baltacı, A. T., Yılmaz, C. (Yönetmen). (2006). Hokkabaz [Film]. Türkiye: Beşiktaş Kültür Merkezi.
  • Bennett, T. (1999). Popüler ve Popüler Kültür Politikası, N. Güngör (Ed.), Popüler Kültür ve İktidar: Popüler Kültür Üzerine Kuramsal İncelemeler (s. 53-72). Ankara: Vadi.
  • Benveniste, E. (1995). Genel Dilbilim Sorunları (Çev. E. Öztokat). İstanbul: Yapı Kredi.
  • Best, S. (2000). gaze, the. L. Code (Ed.), Encyclopedia of Feminist Theories (s. 194). Londra ve New York: Routledge.
  • Bonitzer, P. (2006). Kör Alan ve Dekadrajlar (Çev. İ. Yasar). İstanbul: Metis.
  • Bonitzer, P. (2007). Bakış ve Ses (Çev. İ. Yasar). İstanbul: Metis.
  • Butler, J. (2010). Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi (Çev. B. Ertür). İstanbul: Metis.
  • Büker, S. (1996). Film Dili: Kuramsal ve Eleştirel Eğilimler. İstanbul: Kavram.
  • Cook, P. Ve Bernink M. (Ed.). (1999). The Cinema Book. Londra: British Film Institute.
  • Demme, J. (Yönetmen). (1991). Kuzuların Sessizliği [Film]. ABD.
  • Ellis, J. (1992). Visible Fictions: Cinema, Television, Video. Londra ve New York: Routledge.
  • Elsaesser, T. ve Hagener, M. (2011). Film Kuramı: Duyular Yoluyla Bir Giriş (Çev. B. Soner ve B. Yıldırım). Ankara: Dipnot.
  • Eren, Ö. ve Saraçoğlu, M. (Yönetmen). (2008). 120. [Film]. Türkiye.
  • Fiske, J. (1999). Popüler Kültürü Anlamak (Çev. S. İrvan). Ankara: Ark.
  • Gledhill, C. (1984). Developments in Feminist Film Criticism. M. A. Doane, P. Mellencamp ve L. Williams (Ed.), Re-vision Essays in Feminist Film Criticism (s. 18-48). Los Angeles ve California: University Publications of America.
  • Groombridge, B. ve Whannel, P. (1960). Something Rotten in Denmark Street. New Left Review, 1(1), 52-54.
  • Güngör, N. (1999). Sunuş. N. Güngör, (Ed.), Popüler Kültür ve İktidar: Popüler Kültür Üzerine Kuramsal İncelemeler (s. 7-8). Ankara: Vadi.
  • Hall, S. (1996). What’s This ‘Black’ in Black Popular Culture? D. Morley ve Kuan-Hsing Chen (Ed.). Stuart Hall: Critical Dialogues in Cultural Studies (s. 465-475). Londra ve New York: Routledge.
  • Hall, S. (1997). Popüler Olanın Yapıbozumu Üzerine Notlar. Mürekkep, 8, 15-22.
  • Hänsel, M. (Yönetmen). (1985). Dust [Film]. Fransa ve Belçika: -.
  • Henderson, B. (2011). Burjuva Olmayan Bir Kamera Stiline Doğru E. Yılmaz (Der. ve Çev.), Filmde Yöntem ve Eleştiri (s. 61-78). Ankara: De Ki.
  • Horkheimer, M. (2005). Akıl Tutulması (Çev. O. Koçak). İstanbul: Metis.
  • Humm, M. (1997). Feminism and Film. Bloomington: Indiana University.
  • İrvan, S. ve Binark, M. (Der. ve Çev.). (1995). Kadın ve Popüler Kültür. Ankara: Ark.
  • Kaplan, E. A. (2000). Women and Film: Both Sides of The Camera. Londra ve New York: Routledge.
  • Kuhn, A. (1994). Women’s Pictures: Feminism and Cinema. Londra ve New York: Verso.
  • MacDonald, D. (1967). A Theory of Mass Culture. B. Rosenberg ve D. M. White (Ed.), Mass Culture: The Popular Arts in America (s. 59-73). New York: The Free.
  • Millett, K. (2011). Cinsel Politika (Çev. S. Selvi). İstanbul: Payel.
  • Modleski, T. (1990). Hitchcock, Feminism and the Patriarchal Unconscious. P. Erens (Ed.). Issues in Feminist Film Criticism (s. 58-74). Indianapolis: Indiana University.
  • Mulvey, L. (Ed.) (1989a). Fears, Fantasies and the Male Unconscious or “You Don’t Know What is Happening, Do You, Mr. Jones?”. Visual and Other Pleasures (s. 6-13). Hong Kong: The Macmillan.
  • Mulvey, L. (Ed.) (1989b). Film, Feminism and the Avant-Garde. Visual and Other Pleasures (s. 111-126). Hong Kong: The Macmillan.
  • Mulvey, L. (Ed.) (1989c). Changes: Thoughts on Myth, Narrative and Historical Experience. Visual and Other Pleasures (s. 159-176). Hong Kong: The Macmillan.
  • Mulvey, L. (1993). Görsel Haz ve Anlatı Sineması Üzerine: King Vidor’un Duel in The Sun’ının (1946) Esiniyle Sonradan Düşünülenler (Çev. N. Abisel). 25. Kare, 4, 9-13.
  • Mulvey, L. (1995). The Myth of Pandora: A Psychoanalytical Approach. L. Pietropaola ve A. Testaferri (Ed.), Feminisms in the Cinema (s. 3-19). Bloomington: Indiana University.
  • Mulvey, L. (1997). Görsel Haz ve Anlatı Sineması (Çev. N. Abisel). 25. Kare, 21, 38-46.
  • Nelmes, J. (1998). Sinemada Cinsiyet ve Cinselliğin Sunumu (Çev. E. Yılmaz). Sinemasal, 98(2), 71-94.
  • Nowell-Smith, G. (1981). A Note on History/Discourse. J. Caughie (Ed.), Theories of Authorship (s. 232-241). Londra, Boston ve Henley: Routledge ve Kegan Paul.
  • Oskay, Ü. (Der.) (1999). Popüler Kültürün Toplumsal Ortamı ve İdeolojik İşlevleri Üzerine. “Yıkanmak İstemeyen Çocuklar” Olalım (s. 237-272). İstanbul: Yapı Kredi.
  • Rakow, L. (1995). Popüler Kültüre Feminist Yaklaşımlar: Ataerki’nin Hakkını Teslim Etmek. S. İrvan ve M. Binark (Der. ve Çev.), Kadın ve Popüler Kültür (s. 15-40). Ankara Ark.
  • Schwichtenberg, C. (1995). Madonna’nın Postmodern Feminizmi. S. İrvan ve M. Binark (Der. ve Çev.), Kadın ve Popüler Kültür (s. 175-197). Ankara: Ark.
  • Smelik, A. (2008). Feminist Sinema ve Film Teorisi ve Ayna Çatladı (Çev. D. Koç). İstanbul: Agora.
  • Storey, J. (1993). An Introductory Guide to Cultural Theory and Popular Culture. Athens: University of Georgia.
  • Strinati, D. (2004). An Introduction to Theories of Popular Culture. Londra ve New York: Routledge.
  • Suner, A. (2006). Hayalet Ev: Yeni Türk Sinemasında Aidiyet, Kimlik ve Bellek. İstanbul: Metis.
  • Williams, L. (1987). “Something Else Besides a Mother” Stella Dallas and the Maternal Melodrama. C. Gledhill (Ed.), Home is Where the Heart is: Studies in Melodrama and the Woman’s Film (s. 299-325). Londra: British Film Institute.
  • Wollen, P. ve Mulvey, L. (Yönetmen). (1977). Riddles of the Sphinx [Film]. ABD: -.
  • Wollen, P. (2010). Godard ve Karşı-Sinema: Doğu Rüzgârı (Çev. E. Yılmaz). A. Karadoğan (Ed.), Sanat Sineması Üzerine: Yaklaşımlar ve Tartışmalar (s. 113-124). Ankara: De Ki.

Women Who Resist To Be Looked at Through the Keyhole: Hokkabaz

Yıl 2022, , 128 - 150, 18.02.2022

Aslı Ekici

https://doi.org/10.46372/arts.1039331
Cited By: 2

Öz

Although some theoreticians equate popular culture with mass culture –as the strongest criticisms have been posed by the Frankfurt School– there have been theoreticians who consider products of popular culture worth to analyse. Feminist theoreticians such as Annette Kuhn have asserted that it is possible to make inferences on the construction of gender by following the things ignored and said about women/femininity in popular films that are products of popular culture. In the 2000s’ Turkish cinema, female characters were behind male characters and they were not constructed as having active roles. The concept of gaze illustrated ideologically in the movies will be analysed through the definition of “gaze” built in Visual Pleasure and Narrative Cinema of Laura Mulvey. In this context, whether the “gaze” of woman is enabled will be analysed by feminist text analysis in particular Hokkabaz (Ali Taner Baltacı, Cem Yılmaz, 2006), which is a popular movie example.

Anahtar Kelimeler

popular film feminism woman gaze

Kaynakça

  • Abisel, N., Arslan U. T., Behçetoğulları, P., Karadoğan, A., Öztürk, S. R. ve Ulusay, N. (2005). Çok Tuhaf Çok Tanıdık: Vesikalı Yarim Üzerine. İstanbul: Metis.
  • Adorno, T. (2005), Minima Moralia (Çev. A. Doğukan ve O. Koçak). İstanbul: Metis.
  • Baltacı, A. T., Yılmaz, C. (Yönetmen). (2006). Hokkabaz [Film]. Türkiye: Beşiktaş Kültür Merkezi.
  • Bennett, T. (1999). Popüler ve Popüler Kültür Politikası, N. Güngör (Ed.), Popüler Kültür ve İktidar: Popüler Kültür Üzerine Kuramsal İncelemeler (s. 53-72). Ankara: Vadi.
  • Benveniste, E. (1995). Genel Dilbilim Sorunları (Çev. E. Öztokat). İstanbul: Yapı Kredi.
  • Best, S. (2000). gaze, the. L. Code (Ed.), Encyclopedia of Feminist Theories (s. 194). Londra ve New York: Routledge.
  • Bonitzer, P. (2006). Kör Alan ve Dekadrajlar (Çev. İ. Yasar). İstanbul: Metis.
  • Bonitzer, P. (2007). Bakış ve Ses (Çev. İ. Yasar). İstanbul: Metis.
  • Butler, J. (2010). Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi (Çev. B. Ertür). İstanbul: Metis.
  • Büker, S. (1996). Film Dili: Kuramsal ve Eleştirel Eğilimler. İstanbul: Kavram.
  • Cook, P. Ve Bernink M. (Ed.). (1999). The Cinema Book. Londra: British Film Institute.
  • Demme, J. (Yönetmen). (1991). Kuzuların Sessizliği [Film]. ABD.
  • Ellis, J. (1992). Visible Fictions: Cinema, Television, Video. Londra ve New York: Routledge.
  • Elsaesser, T. ve Hagener, M. (2011). Film Kuramı: Duyular Yoluyla Bir Giriş (Çev. B. Soner ve B. Yıldırım). Ankara: Dipnot.
  • Eren, Ö. ve Saraçoğlu, M. (Yönetmen). (2008). 120. [Film]. Türkiye.
  • Fiske, J. (1999). Popüler Kültürü Anlamak (Çev. S. İrvan). Ankara: Ark.
  • Gledhill, C. (1984). Developments in Feminist Film Criticism. M. A. Doane, P. Mellencamp ve L. Williams (Ed.), Re-vision Essays in Feminist Film Criticism (s. 18-48). Los Angeles ve California: University Publications of America.
  • Groombridge, B. ve Whannel, P. (1960). Something Rotten in Denmark Street. New Left Review, 1(1), 52-54.
  • Güngör, N. (1999). Sunuş. N. Güngör, (Ed.), Popüler Kültür ve İktidar: Popüler Kültür Üzerine Kuramsal İncelemeler (s. 7-8). Ankara: Vadi.
  • Hall, S. (1996). What’s This ‘Black’ in Black Popular Culture? D. Morley ve Kuan-Hsing Chen (Ed.). Stuart Hall: Critical Dialogues in Cultural Studies (s. 465-475). Londra ve New York: Routledge.
  • Hall, S. (1997). Popüler Olanın Yapıbozumu Üzerine Notlar. Mürekkep, 8, 15-22.
  • Hänsel, M. (Yönetmen). (1985). Dust [Film]. Fransa ve Belçika: -.
  • Henderson, B. (2011). Burjuva Olmayan Bir Kamera Stiline Doğru E. Yılmaz (Der. ve Çev.), Filmde Yöntem ve Eleştiri (s. 61-78). Ankara: De Ki.
  • Horkheimer, M. (2005). Akıl Tutulması (Çev. O. Koçak). İstanbul: Metis.
  • Humm, M. (1997). Feminism and Film. Bloomington: Indiana University.
  • İrvan, S. ve Binark, M. (Der. ve Çev.). (1995). Kadın ve Popüler Kültür. Ankara: Ark.
  • Kaplan, E. A. (2000). Women and Film: Both Sides of The Camera. Londra ve New York: Routledge.
  • Kuhn, A. (1994). Women’s Pictures: Feminism and Cinema. Londra ve New York: Verso.
  • MacDonald, D. (1967). A Theory of Mass Culture. B. Rosenberg ve D. M. White (Ed.), Mass Culture: The Popular Arts in America (s. 59-73). New York: The Free.
  • Millett, K. (2011). Cinsel Politika (Çev. S. Selvi). İstanbul: Payel.
  • Modleski, T. (1990). Hitchcock, Feminism and the Patriarchal Unconscious. P. Erens (Ed.). Issues in Feminist Film Criticism (s. 58-74). Indianapolis: Indiana University.
  • Mulvey, L. (Ed.) (1989a). Fears, Fantasies and the Male Unconscious or “You Don’t Know What is Happening, Do You, Mr. Jones?”. Visual and Other Pleasures (s. 6-13). Hong Kong: The Macmillan.
  • Mulvey, L. (Ed.) (1989b). Film, Feminism and the Avant-Garde. Visual and Other Pleasures (s. 111-126). Hong Kong: The Macmillan.
  • Mulvey, L. (Ed.) (1989c). Changes: Thoughts on Myth, Narrative and Historical Experience. Visual and Other Pleasures (s. 159-176). Hong Kong: The Macmillan.
  • Mulvey, L. (1993). Görsel Haz ve Anlatı Sineması Üzerine: King Vidor’un Duel in The Sun’ının (1946) Esiniyle Sonradan Düşünülenler (Çev. N. Abisel). 25. Kare, 4, 9-13.
  • Mulvey, L. (1995). The Myth of Pandora: A Psychoanalytical Approach. L. Pietropaola ve A. Testaferri (Ed.), Feminisms in the Cinema (s. 3-19). Bloomington: Indiana University.
  • Mulvey, L. (1997). Görsel Haz ve Anlatı Sineması (Çev. N. Abisel). 25. Kare, 21, 38-46.
  • Nelmes, J. (1998). Sinemada Cinsiyet ve Cinselliğin Sunumu (Çev. E. Yılmaz). Sinemasal, 98(2), 71-94.
  • Nowell-Smith, G. (1981). A Note on History/Discourse. J. Caughie (Ed.), Theories of Authorship (s. 232-241). Londra, Boston ve Henley: Routledge ve Kegan Paul.
  • Oskay, Ü. (Der.) (1999). Popüler Kültürün Toplumsal Ortamı ve İdeolojik İşlevleri Üzerine. “Yıkanmak İstemeyen Çocuklar” Olalım (s. 237-272). İstanbul: Yapı Kredi.
  • Rakow, L. (1995). Popüler Kültüre Feminist Yaklaşımlar: Ataerki’nin Hakkını Teslim Etmek. S. İrvan ve M. Binark (Der. ve Çev.), Kadın ve Popüler Kültür (s. 15-40). Ankara Ark.
  • Schwichtenberg, C. (1995). Madonna’nın Postmodern Feminizmi. S. İrvan ve M. Binark (Der. ve Çev.), Kadın ve Popüler Kültür (s. 175-197). Ankara: Ark.
  • Smelik, A. (2008). Feminist Sinema ve Film Teorisi ve Ayna Çatladı (Çev. D. Koç). İstanbul: Agora.
  • Storey, J. (1993). An Introductory Guide to Cultural Theory and Popular Culture. Athens: University of Georgia.
  • Strinati, D. (2004). An Introduction to Theories of Popular Culture. Londra ve New York: Routledge.
  • Suner, A. (2006). Hayalet Ev: Yeni Türk Sinemasında Aidiyet, Kimlik ve Bellek. İstanbul: Metis.
  • Williams, L. (1987). “Something Else Besides a Mother” Stella Dallas and the Maternal Melodrama. C. Gledhill (Ed.), Home is Where the Heart is: Studies in Melodrama and the Woman’s Film (s. 299-325). Londra: British Film Institute.
  • Wollen, P. ve Mulvey, L. (Yönetmen). (1977). Riddles of the Sphinx [Film]. ABD: -.
  • Wollen, P. (2010). Godard ve Karşı-Sinema: Doğu Rüzgârı (Çev. E. Yılmaz). A. Karadoğan (Ed.), Sanat Sineması Üzerine: Yaklaşımlar ve Tartışmalar (s. 113-124). Ankara: De Ki.
Toplam 49 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makale
Yazarlar

Aslı Ekici 0000-0002-7185-2572

Yayımlanma Tarihi 18 Şubat 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022

Kaynak Göster

APA Ekici, A. (2022). Anahtar Deliğinden Ba-Kı-La-Sı Olmaya Direnen Kadınlar: Hokkabaz. ARTS: Artuklu Sanat Ve Beşeri Bilimler Dergisi(7), 128-150. https://doi.org/10.46372/arts.1039331

Cited By

An analysis of the meaning constructed by woman gaze through cinematic instruments in Yeşim Ustaoğlu’s film Clair Obscur (2016)
ARTS: Artuklu Sanat ve Beşeri Bilimler Dergisi
https://doi.org/10.46372/arts.1498143
Feminist Karşı Sinema Bağlamında Agnès Varda Filmleri: ‘Cléo Beşten Yediye’, ‘Mutluluk’, ‘Biri Şarkı Söylüyor, Diğeri Söylemiyor’
Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi
https://doi.org/10.55055/mekcad.1261091

ARTS, CC BY-NC 4.0 ile lisanslanmaktadır cc.svg?ref=chooser-v1by.svg?ref=chooser-v1nc.svg?ref=chooser-v1