Research Article
Genocide, history and intertextuality: Palimpsestic memory in the documentary Night and Fog of Alain Resnais
Abstract
Within the scope of this study, Alain Resnais’ documentary Night and Fog (Nuit et Brouillard, 1956) will be analysed with the intertextuality approach. The intertextuality approach is a method of analysis that emerged in the 1960s and examines the exchange of meaning between literary works. This method has been frequently used as an analysis method in cinema and other branches of art. In his documentary Resnais states that the mentality of genocide did not disappear with the Nazis, on the contrary, it can reappear elsewhere. Throughout the documentary, Resnais drags our perception of history towards a palimpsestic understanding of history by using elements such as music, photography, found footage and pastiche asymmetrically in order to create awareness of political consciousness in the audience. Thus, he asks us to think of the atrocities committed in the camps on an imaginary plane together with other atrocities committed at other times in history.
References
- Aktulum, K. (2000). Metinlerarası ilişkiler (2. baskı). Öteki.
- Aktulum, K. (2018a). Sinema ve metinlerarasılık (1. baskı). Çizgi.
- Aktulum, K. (2018b) Metinlerarasılık görüngüsünde gerçeklik ya da metnin göndergeselliği. Bilig, (85), 233-256. https://dergipark.org.tr/tr/pub/bilig/issue/36704/518760
- Aktulum, K. (2021). Bir çözümleme yöntemi olarak sanatta göstergelerarasılık. Folklor/Edebiyat, 27(107), 661-686. https://doi.org/10.22559/folklor.1850
- Aktulum, K. (2024). Göstergelerarası çözümlemeye giriş: “ekfrasis” örneği. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, 16(31), 147-168. https://doi.org/10.26517/ytea.561
- Armes, R. (2019). Sinema ve gerçeklik (1. baskı) (Çev. Z. Özen Barkot). Doruk.
- Baecque, A. (2012). Camera historica: the century in cinema (1. baskı) (Çev. N. Vinsonneau ve J. Magidof). Columbia University.
- Baudrillard, J. (2012). Kusursuz cinayet (3. baskı) (Çev. N. Sevil). Ayrıntı.
- Baudrillard, J. (2014). Simülakrlar ve simülasyon (9. baskı) (Çev. O. Adanır). Doğu Batı.
- Bauman, Z. (1997). Modernite ve holocaust (1. baskı) (Çev. S. Sertabiboğlu). Sarmal.
- Bauman, Z. (2018). Akışkan modernite (3. baskı) (Çev. S. O. Çavuş). Can.
- Bauman, Z. (2003). Modernlik ve müphemlik (1. baskı) (Çev. İ. Türkmen). Ayrıntı.
- Bazin, A. (1967) What is cinema (1. baskı) (Çev. H. Gray). University of California.
- Benjamin, W. (2011). Pasajlar (8. baskı) (Çev. A. Cemal). Yapı Kredi.
- Boswell, M. (2012). Holocaust impiety in literature, populer music and film (1. baskı). Palgrave Macmillan.
- Bronowski, J. ve Mazlish, B. (2012). Leonardo’dan Hegel’e batı düşünce tarihi (Çev. E. Özkavruk Adanır) (1. baskı). Say.
- Buck-Mors, S. (2012). Hegel, Haiti ve evrensel tarih (1. baskı) (Çev. E. Ünal). Metis.
- Certeau, M. de. (2020). Tarihyazımı (1. baskı) (Çev. O. Adanır). Doğu Batı.
- Deleuze, G. (2021). Zaman-imge (1. baskı) (Çev. B. Yalım ve E. Koyuncu). Norgunk.
- Didi-Huberman, G. (2012). Images in spite of all: four photographs from Auschwitz (1. baskı) (Çev. S. B. Lillis). University of Chicago.
- Dümling, A. (1998). Eisler’s music for Resnais’ ‘Night and Fog’ (1955): A musical counterpoint to the cinematic portrayal of terror. Historical journal of film, radio and television, 18(4), 575-584. https://doi.org/10.1080/01439689800260381
- Eagleton, T. (2015). Postmodernizm yanılsamaları (3. baskı) (Çev. M. Küçük). Ayrıntı.
- Eagleton, T. (2018). Tanrı’nın ölümü ve kültür (2. baskı) (Çev. S. Dingiloğlu). Yordam.
- Eisler, H. ve Adorno, T. W. (2007). Composing for the films (1. baskı). Continuum.
- Febvre, L. (1995). Uygarlık, kapitalizm ve kapitalistler (1. baskı) (Çev. M. A. Kılıçbay). İmge.
- Ferro, M. (2017). Sinema ve tarih (1. baskı) (Çev. H. Demir). Ayrıntı.
- Genette, G. (1997). Palimpsests: Literature in the second degree (Çev. C. Newman ve C. Doubinsky). University of Nebraska.
- Giddens, A. (1996). The consequences of modernity (6. baskı). Polity.
- Gow, J., Michalski, M. ve Kerr, R. (2013). Pictures of Peace and Justice from Nuremberg to the Holocaust: Nuremberg: Its Lesson for Today, Memory of the Camps, and Majdanek: Cemetery of Europe- Missing Films, Memory Gaps and the Impact beyond the Courtroom of Visual Material in War Crimes Prosecutions. History, 98(332), 548-566. https://doi.org/10.1111/1468-229X.12028
- Hirsch, J. (2004). Afterimage: Film, trauma, and the holocaust (1. baskı). Temple University.
- Horkheimer, M. ve Adorno, T. W. (2010). Aydınlanmanın diyalektiği (1. baskı) (Çev. N. Ülner ve E. Karadoğan Öztarhan E.). Kabalcı.
- Kissinger, H. (2016). Dünya düzeni (1. baskı) (Çev. S. S. Gül). Boyner.
- Kolker, R. (2011). Film, biçim ve kültür (1. baskı) (Çev. F. Ertınaz, A. Güney, Z. Özen, O. Şakır, P. Tokem, D. Tunalı, E. Yılmaz). De ki.
- Kracauer, S. (2015). Film teorisi (1. baskı) (Çev. Ö. Çelik). Metis.
- Kristeva, J. (1986). The Kristeva reader (1. baskı). Columbia University.
- Lindeperg, S. (2011). Night and Fog: A history of gazes. G. Pollock ve M. Silverman (Ed.), Concentrationary cinema: Aesthetics as political resistance in Alain Resnais’s Night and Fog (1. baskı) (s. 55-70). Berghahn.
- Lyotard, J.F. (2013). Postmodern durum (1. baskı) (Çev. İ. Birkan). Bilgesu.
- Marcuse, H. (2016). Eros ve uygarlık (4. baskı) (Çev. A. Yardımlı). İdea.
- Merleau-Ponty, M. (2017). Algılanan dünya (5. baskı) (Çev. Ö. Aygün). Metis.
- Metz, C. (2012). Sinemada anlam üstüne denemeler (1. baskı) (Çev. O. Adanır). Hayalperest.
- Osterhammel, J. (2022). Dönüşen dünya (1. baskı) (Çev. M. Tüzel). Türkiye İş Bankası.
- Ranciere, J. (2013) Özgürleşen seyirci (2. baskı) (Çev. E. Burak Şaman). Metis.
- Ranciere, J. (2016). Sinematografik masal (1. baskı) (Çev. T. Ertuğrul). Küre.
Year 2025,
Issue: 14, 1 - 20, 24.09.2025
Abstract
Bu çalışma çerçevesinde Alain Resnais’nin Nazi temerküz kamplarını ele aldığı Gece ve Sis (Nuit et Brouillard, 1956) belgeseli metinlerarasılık yaklaşımıyla incelenecektir. Metinlerarasılık yaklaşımı Julia Kristeva’nın 1960’lı yıllarda yazdığı yazılar neticesinde ortaya çıkmış olan ve yazınsal yapıtların birbirleriyle olan anlam alışverişlerini inceleyen bir analiz yöntemidir. Başta yeni roman gibi yazınsal yapıtlar olmak üzere sinema, tiyatro, fotoğraf, müzik, resim gibi birçok sanat tayfında karşılık bulmuştur. Resnais, Gece ve Sis belgeselinde Hollywood sinemasının duyguları sömürmeye dayalı sistemine meydan okuyarak bilince odaklanan bir çalışma yaratmıştır. Soykırıma sebep olan Nazi zihniyetinin otopsisi yapan Resnais; soykırım zihniyetinin Nazilerle birlikte ortadan kaybolmadığını başka yerlerde yeniden hortlayabileceğini belirtir. İzleyicide politik bilinç farkındalığını arttırmak için belgesel boyunca müzik, fotoğraf, buluntu film (found footage), pastiş gibi öğeleri asimetrik şekilde kullanarak tarihsel algımızı palimpsestik bir tarih anlayışına doğru sürükler. Böylece kamplarda yaşanmış olan vahşeti imgesel düzeyde tarihin diğer zamanlarında yaşanmış vahşetlerle birlikte düşünmemizi ister.
References
- Aktulum, K. (2000). Metinlerarası ilişkiler (2. baskı). Öteki.
- Aktulum, K. (2018a). Sinema ve metinlerarasılık (1. baskı). Çizgi.
- Aktulum, K. (2018b) Metinlerarasılık görüngüsünde gerçeklik ya da metnin göndergeselliği. Bilig, (85), 233-256. https://dergipark.org.tr/tr/pub/bilig/issue/36704/518760
- Aktulum, K. (2021). Bir çözümleme yöntemi olarak sanatta göstergelerarasılık. Folklor/Edebiyat, 27(107), 661-686. https://doi.org/10.22559/folklor.1850
- Aktulum, K. (2024). Göstergelerarası çözümlemeye giriş: “ekfrasis” örneği. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, 16(31), 147-168. https://doi.org/10.26517/ytea.561
- Armes, R. (2019). Sinema ve gerçeklik (1. baskı) (Çev. Z. Özen Barkot). Doruk.
- Baecque, A. (2012). Camera historica: the century in cinema (1. baskı) (Çev. N. Vinsonneau ve J. Magidof). Columbia University.
- Baudrillard, J. (2012). Kusursuz cinayet (3. baskı) (Çev. N. Sevil). Ayrıntı.
- Baudrillard, J. (2014). Simülakrlar ve simülasyon (9. baskı) (Çev. O. Adanır). Doğu Batı.
- Bauman, Z. (1997). Modernite ve holocaust (1. baskı) (Çev. S. Sertabiboğlu). Sarmal.
- Bauman, Z. (2018). Akışkan modernite (3. baskı) (Çev. S. O. Çavuş). Can.
- Bauman, Z. (2003). Modernlik ve müphemlik (1. baskı) (Çev. İ. Türkmen). Ayrıntı.
- Bazin, A. (1967) What is cinema (1. baskı) (Çev. H. Gray). University of California.
- Benjamin, W. (2011). Pasajlar (8. baskı) (Çev. A. Cemal). Yapı Kredi.
- Boswell, M. (2012). Holocaust impiety in literature, populer music and film (1. baskı). Palgrave Macmillan.
- Bronowski, J. ve Mazlish, B. (2012). Leonardo’dan Hegel’e batı düşünce tarihi (Çev. E. Özkavruk Adanır) (1. baskı). Say.
- Buck-Mors, S. (2012). Hegel, Haiti ve evrensel tarih (1. baskı) (Çev. E. Ünal). Metis.
- Certeau, M. de. (2020). Tarihyazımı (1. baskı) (Çev. O. Adanır). Doğu Batı.
- Deleuze, G. (2021). Zaman-imge (1. baskı) (Çev. B. Yalım ve E. Koyuncu). Norgunk.
- Didi-Huberman, G. (2012). Images in spite of all: four photographs from Auschwitz (1. baskı) (Çev. S. B. Lillis). University of Chicago.
- Dümling, A. (1998). Eisler’s music for Resnais’ ‘Night and Fog’ (1955): A musical counterpoint to the cinematic portrayal of terror. Historical journal of film, radio and television, 18(4), 575-584. https://doi.org/10.1080/01439689800260381
- Eagleton, T. (2015). Postmodernizm yanılsamaları (3. baskı) (Çev. M. Küçük). Ayrıntı.
- Eagleton, T. (2018). Tanrı’nın ölümü ve kültür (2. baskı) (Çev. S. Dingiloğlu). Yordam.
- Eisler, H. ve Adorno, T. W. (2007). Composing for the films (1. baskı). Continuum.
- Febvre, L. (1995). Uygarlık, kapitalizm ve kapitalistler (1. baskı) (Çev. M. A. Kılıçbay). İmge.
- Ferro, M. (2017). Sinema ve tarih (1. baskı) (Çev. H. Demir). Ayrıntı.
- Genette, G. (1997). Palimpsests: Literature in the second degree (Çev. C. Newman ve C. Doubinsky). University of Nebraska.
- Giddens, A. (1996). The consequences of modernity (6. baskı). Polity.
- Gow, J., Michalski, M. ve Kerr, R. (2013). Pictures of Peace and Justice from Nuremberg to the Holocaust: Nuremberg: Its Lesson for Today, Memory of the Camps, and Majdanek: Cemetery of Europe- Missing Films, Memory Gaps and the Impact beyond the Courtroom of Visual Material in War Crimes Prosecutions. History, 98(332), 548-566. https://doi.org/10.1111/1468-229X.12028
- Hirsch, J. (2004). Afterimage: Film, trauma, and the holocaust (1. baskı). Temple University.
- Horkheimer, M. ve Adorno, T. W. (2010). Aydınlanmanın diyalektiği (1. baskı) (Çev. N. Ülner ve E. Karadoğan Öztarhan E.). Kabalcı.
- Kissinger, H. (2016). Dünya düzeni (1. baskı) (Çev. S. S. Gül). Boyner.
- Kolker, R. (2011). Film, biçim ve kültür (1. baskı) (Çev. F. Ertınaz, A. Güney, Z. Özen, O. Şakır, P. Tokem, D. Tunalı, E. Yılmaz). De ki.
- Kracauer, S. (2015). Film teorisi (1. baskı) (Çev. Ö. Çelik). Metis.
- Kristeva, J. (1986). The Kristeva reader (1. baskı). Columbia University.
- Lindeperg, S. (2011). Night and Fog: A history of gazes. G. Pollock ve M. Silverman (Ed.), Concentrationary cinema: Aesthetics as political resistance in Alain Resnais’s Night and Fog (1. baskı) (s. 55-70). Berghahn.
- Lyotard, J.F. (2013). Postmodern durum (1. baskı) (Çev. İ. Birkan). Bilgesu.
- Marcuse, H. (2016). Eros ve uygarlık (4. baskı) (Çev. A. Yardımlı). İdea.
- Merleau-Ponty, M. (2017). Algılanan dünya (5. baskı) (Çev. Ö. Aygün). Metis.
- Metz, C. (2012). Sinemada anlam üstüne denemeler (1. baskı) (Çev. O. Adanır). Hayalperest.
- Osterhammel, J. (2022). Dönüşen dünya (1. baskı) (Çev. M. Tüzel). Türkiye İş Bankası.
- Ranciere, J. (2013) Özgürleşen seyirci (2. baskı) (Çev. E. Burak Şaman). Metis.
- Ranciere, J. (2016). Sinematografik masal (1. baskı) (Çev. T. Ertuğrul). Küre.
There are 43 citations in total.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Cultural Studies (Other), Documentary Film - Political Cinema, Movie Review |
| Journal Section | Research Articles |
| Authors | |
| Publication Date | September 24, 2025 |
| Submission Date | April 13, 2025 |
| Acceptance Date | July 31, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Issue: 14 |
ARTS is licensed under CC BY-NC 4.0 
PUBLISHER | JOURNAL BOARDS | INDEXES | PRICE POLICY | STATISTICS | MIAR | SHERPA ROMEO