Abstract
This study discusses the power created by the gender roles reconstructed in the nineteenth century and the relationship of this power with ressentiment through August Strinberg's play Mademoiselle Julie. The connection between the power relationship of positivism, the theory of evolution and social Darwinism, which are important scientific discoveries of the period, with play is emphasized, and the formation of ressentiment has been tried to be understood in the context of gender roles. In this context, the formation of the ressentiment has been examined on the basis of Hegel's Master-Slave Dialectic, Nietzsche's Master-Slave Ethics and Beauvoir's gender approach. The concepts of revenge and envy that constitute the ressentiment as a result of the relationship between gender and power have been examined. In the play, it was concluded that the Count represents the upper authority, Kristin's representation of the social perspective, and are the means that form the ressentiment. The concepts of the transcendent and immanent of Beauvoir, the conflict of social classes and the master-slave relationship have been determined both between Jean and Julie and their relations with the Count. Based on the view that Hegel is the main factor that constitutes the master-slave dialectic painter, Nietzsche's view that the master-slave morality can be in the same body, it has been concluded that the painter is in one body for both Julie and Jean in the context of the power they want to establish on each other in the play.
Keywords
References
- Larousse de Poche (1954). Paris: Librairie Larousse.
- Beauvoir, S. D. (2019). İkinci Cinsiyet: Yaşanmış Deneyim. (Cilt 1-2). (Çev.G. Savran) İstanbul: Koç Üniversitesi.
- Berktay, F. (2015). Tarihin Cinsiyeti. İstanbul: Metis.
- Bourdieu, P. (2014). Eril Tahakküm. (Çev. B. Yılmaz) Ankara: Bağlam.
- Bumin, T. (1987). Hegel: Bilinç Problemi, Köle-Efendi Diyalektiği, Praksis Felsefesi. İstanbul: Alan.
- Connell, R. W. (2016). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar. (Çev.C. Soydemir) İstanbul: Ayrıntı.
- Darwin, C. (1976). Türlerin Kökeni. (Çev.Ö. Ünalan) Ankara: Onur. (Özgün eser 1859 tarihlidir).
- Donovan, J. (2015). Feminist Teori. (Çev. A. Bora, F. Sayılan, & M. A. Gevrek) İstanbul: İletişim.
- Edinsel, K. (2014). Sosyolojik Düşünce ve Çözümleme: Etkenler, Oluşum Süreçleri ve Etkiler (1.Cilt). İstanbul: Kabalcı.
- Foucault, M. (2016). Özne ve İktidar. (Çev. I. Ergüden, & O. Akınhay) İstanbul: Ayrıntı.
- Freire, P. (1991). Ezilenlerin Pedagojisi. (Çev. D. Hattatoğlu) İstanbul: Metis.
- Giddens, A. (2012). Sosyoloji. (Çev. H. Özel, A. Sönmez, Z. Mercan, İ. Yılmaz, E. Rızvanoğlu, M. A. Sarı, . . . M. Özcan) İstanbul: Kırmızı.
- Goldman, E. (2013). Modern Tiyatronun Toplumsal Önemi. (Çev. A.K.Yoviç) İstanbul: Agora. (Özgün eser 1914 tarihlidir).
- J.P.Sartre. (2011). Varlık ve Hiçlik: Fenomenolojik Ontoloji Denemesi. (Çev.G. Çankaya, & A. Öz) İstanbul: İthaki. Kongar, E. (2013). Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği. İstanbul: Remzi.
- Moran, B. (2002). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim.
- Nietzsche, F. (2000). Ahlakın Soy Kütüğü Üstüne. (Çev. A. İnam) Ankara: Gündoğan. (Özgün eser 1887 tarihlidir).
- Oranlı, İ. (2017). Ondokuzuncu Yüzyıl Avrupası’nda Irkçılık ve Kadın Hareketi. Cogito, 58, 339-350.
- Pareto, V. (2005). Seçkinlerin Yükselişi ve Düşüşü: Kuramsal Bir Sosyoloji Uygulaması. (Çev. M. Z. Doğan) Ankara: Doğu Batı. (Özgün eser 1901 tarihlidir).
- Plumwood, V. (2017). Feminizm ve Doğaya Hükmetmek. (Çev. B. Ertür) İstanbul: Metis.
- Sancar, S. (2014). Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti: Erkekler Devlet, Kadınlar Aile Kurar. İstanbul: İletişim.
- Sarup, M. (2004). Post-yapısalcılık ve Postmodernizm. (Çev. A. Güçlü) Ankara: Bilim ve Sanat.
- Scheler, M. (2015). Hınç. (Çev. A. Yılmaz) İstanbul: Alfa. (Özgün eser 1912 tarihlidir).
- Schopenhauer, A. (2019). Aşkın Metafiziği. (Çev. S. Hilav) İstanbul: Yapı Kredi. (Özgün eser 1818 tarihlidir).
- Soloman, R. (2016). Duygulara Sadakat: Hislerimiz, Bize Gerçekte Ne Anlatıyor? (Çev. F. Çoban) Ankara: Nika.
- Strindberg, A. (2012a). August Strinberg Toplu Oyunları 1. (Çev. A. Çalışlar, & Z. Avcı) İstanbul: Mitos-Boyut. (Özgün eser 1888 tarihlidir).
- Strindberg, A. (2012b). Matmazel Julie. (Çev. R.E.Altınay) İstanbul: Agora. (Özgün eser 1888 tarihlidir).
- Şener, S. (2017). Dünden Bugüne Tiyatro Düşüncesi. Ankara: Dost.
- Tüfekçi, E. M. (2003). Oktay Rifat'ın Yağmur Sıkıntısı ve Auguste Strindberg'in Matmazel Julie Adlı Oyunlarını Birlikte Okumak. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 16(16), 58-67. DOI: 10.1501/TAD_0000000020
- Williams, R. (2018). Modern Trajedi. (Çev. B. Özkul) İstanbul: İletişim.
- Zizek, S. (2003). Kırılgan Mutlak. (Çev. M. Öznur) İstanbul: Encore.
Abstract
Bu çalışma, on dokuzuncu yüzyılla birlikte yeniden kurgulanan toplumsal cinsiyet rollerinin oluşturduğu iktidarı ve bu iktidarın ressentiment (hınç) ile ilişkisini August Strinberg’in Matmazel Julie oyunu üzerinden tartışmaktadır. Dönemin önemli bilimsel buluşları olan pozitivizm, Evrim Teorisi ve Sosyal Darwinzm’in toplum açıklamasındaki iktidar ilişkisinin oyun ile olan bağlantısı üzerinde durulmuş, toplumsal cinsiyet rolleri bağlamında ressentiment oluşumu anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda ressentiment oluşumu Hegel’in Efendi-Köle Diyalektiği, Nietzsche’nin Efendi-Köle Ahlakı ile Beauvoir’in toplumsal cinsiyet yaklaşımı temel alınarak incelenmiştir. Toplumsal cinsiyet ve iktidar ilişkisinin sonucu olarak ressentimentı oluşturan intikam ve haset kavramlarına bakılmıştır. Oyunda Kont’un üst otoriteyi, Kristin’in toplumsal bakışı temsil etmesi ile ressentimentı oluşturan araçlar olduğu sonucuna varılmıştır. Beauvoir’in aşkın ve içkin kavramları, toplumsal sınıfların çatışması ve efendi-köle ilişkisi hem Jean ile Julie’nin kendi arasında hem de Kont ile ilişkilerinde saptanmıştır. Hegel’in efendi-köle diyalektiği ressentimentı oluşturan temel faktör olduğu, Nietzsche’nin efendi-köle ahlakının aynı bedende olabileceği görüşünden hareketle oyunda birbirleri üzerinde kurmak istedikleri iktidar bağlamında ressentimentın hem Julie hem de Jean için tek bedende bulunduğu sonucuna varılmıştır.
References
- Larousse de Poche (1954). Paris: Librairie Larousse.
- Beauvoir, S. D. (2019). İkinci Cinsiyet: Yaşanmış Deneyim. (Cilt 1-2). (Çev.G. Savran) İstanbul: Koç Üniversitesi.
- Berktay, F. (2015). Tarihin Cinsiyeti. İstanbul: Metis.
- Bourdieu, P. (2014). Eril Tahakküm. (Çev. B. Yılmaz) Ankara: Bağlam.
- Bumin, T. (1987). Hegel: Bilinç Problemi, Köle-Efendi Diyalektiği, Praksis Felsefesi. İstanbul: Alan.
- Connell, R. W. (2016). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar. (Çev.C. Soydemir) İstanbul: Ayrıntı.
- Darwin, C. (1976). Türlerin Kökeni. (Çev.Ö. Ünalan) Ankara: Onur. (Özgün eser 1859 tarihlidir).
- Donovan, J. (2015). Feminist Teori. (Çev. A. Bora, F. Sayılan, & M. A. Gevrek) İstanbul: İletişim.
- Edinsel, K. (2014). Sosyolojik Düşünce ve Çözümleme: Etkenler, Oluşum Süreçleri ve Etkiler (1.Cilt). İstanbul: Kabalcı.
- Foucault, M. (2016). Özne ve İktidar. (Çev. I. Ergüden, & O. Akınhay) İstanbul: Ayrıntı.
- Freire, P. (1991). Ezilenlerin Pedagojisi. (Çev. D. Hattatoğlu) İstanbul: Metis.
- Giddens, A. (2012). Sosyoloji. (Çev. H. Özel, A. Sönmez, Z. Mercan, İ. Yılmaz, E. Rızvanoğlu, M. A. Sarı, . . . M. Özcan) İstanbul: Kırmızı.
- Goldman, E. (2013). Modern Tiyatronun Toplumsal Önemi. (Çev. A.K.Yoviç) İstanbul: Agora. (Özgün eser 1914 tarihlidir).
- J.P.Sartre. (2011). Varlık ve Hiçlik: Fenomenolojik Ontoloji Denemesi. (Çev.G. Çankaya, & A. Öz) İstanbul: İthaki. Kongar, E. (2013). Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği. İstanbul: Remzi.
- Moran, B. (2002). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim.
- Nietzsche, F. (2000). Ahlakın Soy Kütüğü Üstüne. (Çev. A. İnam) Ankara: Gündoğan. (Özgün eser 1887 tarihlidir).
- Oranlı, İ. (2017). Ondokuzuncu Yüzyıl Avrupası’nda Irkçılık ve Kadın Hareketi. Cogito, 58, 339-350.
- Pareto, V. (2005). Seçkinlerin Yükselişi ve Düşüşü: Kuramsal Bir Sosyoloji Uygulaması. (Çev. M. Z. Doğan) Ankara: Doğu Batı. (Özgün eser 1901 tarihlidir).
- Plumwood, V. (2017). Feminizm ve Doğaya Hükmetmek. (Çev. B. Ertür) İstanbul: Metis.
- Sancar, S. (2014). Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti: Erkekler Devlet, Kadınlar Aile Kurar. İstanbul: İletişim.
- Sarup, M. (2004). Post-yapısalcılık ve Postmodernizm. (Çev. A. Güçlü) Ankara: Bilim ve Sanat.
- Scheler, M. (2015). Hınç. (Çev. A. Yılmaz) İstanbul: Alfa. (Özgün eser 1912 tarihlidir).
- Schopenhauer, A. (2019). Aşkın Metafiziği. (Çev. S. Hilav) İstanbul: Yapı Kredi. (Özgün eser 1818 tarihlidir).
- Soloman, R. (2016). Duygulara Sadakat: Hislerimiz, Bize Gerçekte Ne Anlatıyor? (Çev. F. Çoban) Ankara: Nika.
- Strindberg, A. (2012a). August Strinberg Toplu Oyunları 1. (Çev. A. Çalışlar, & Z. Avcı) İstanbul: Mitos-Boyut. (Özgün eser 1888 tarihlidir).
- Strindberg, A. (2012b). Matmazel Julie. (Çev. R.E.Altınay) İstanbul: Agora. (Özgün eser 1888 tarihlidir).
- Şener, S. (2017). Dünden Bugüne Tiyatro Düşüncesi. Ankara: Dost.
- Tüfekçi, E. M. (2003). Oktay Rifat'ın Yağmur Sıkıntısı ve Auguste Strindberg'in Matmazel Julie Adlı Oyunlarını Birlikte Okumak. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 16(16), 58-67. DOI: 10.1501/TAD_0000000020
- Williams, R. (2018). Modern Trajedi. (Çev. B. Özkul) İstanbul: İletişim.
- Zizek, S. (2003). Kırılgan Mutlak. (Çev. M. Öznur) İstanbul: Encore.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | Research Articles |
| Authors | |
| Publication Date | September 16, 2021 |
| Published in Issue | Year 2021Issue: 6 |
ARTS is licensed under CC BY-NC 4.0 
