Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi

Öz

Bilindiği gibi,
doğu kültüründe “pendname”, “siyasetname” ya “öğütname” adı verilen eserler
yaratılmıştır. Hükümdarlara yol gösteren bu eserler doğu edebiyatında önemli
yer tutar. Doğu toplumlarında hükümdara, kimse akıl veremez ve yol gösteremezdi.
Büyük Türk alimi Yusuf Has Hacip tarafından kaleme alınmış olan Kutadgubilig Türk
edebiyatında bilinen en önemli pendname örneğidir. Pendname türünde verilmiş
eserlere Hint edebiyatında da rastlanmaktadır. Nitişastra olarak adlandırılan
eserler; hükümdarlara ve hükümdar olacaklara devlet yönetimi bilgisi ve bir
hükümdarın uyması gereken ahlak kurallarını öğretmeyi amaçlar. Bu türde
verişmiş eserler akılda kalıcı olması ve kolay öğrenilebilmesi için masal ve
özdeyiş olarak kaleme alınmışlardır. Dostça tavsiye, yararlı eğitim anlamına
gelen Hitopadeşa; Sanskrit dili ile yazılmış ve Sanskrit edebiyatında
Nitişastra (siyaset, ahlak kuralları) denilen türe ait bir pendnamedir. Yazarının
Narayana olduğu bilinen Hitopadeşa’nın yazılış tarihi kesin değilse de bulunan
nüshalardan bazılarında 1373 tarihi okunabilmiştir. Hitopadeşa; Dostluk
kazanma, dostluğu sürdürme, savaş ve barış başlıkları altında dört bölümden
oluşmaktadır. Hitopadeşa’da kırk kadar masal ve yedi yüz elli kadar özdeyiş
bulunmaktadır. Bu çalışmamızda Hitopadeşa’da bulunan özdeyişlerden kadınlarla
ilgili olanlarını irdeleyip, Hitopdaeşa’da kadın motifini ele alacağız.