Öz
This article aims to investigate the meaning of the concept of beauty in The Reality of Love piece written by Sühreverdi (1154-1191) in the XII century through other texts of the thinker and some interpretations written about the text. In addition to the lack of a Turkish translation of the piece, the fact that the text was written in a very summary and short way constitutes the most important problem of achieving the intended goal. In addition, the sources that interpret Sühreverdi's short treatises from a philosophical view, rather than literar perspective are quite limited. Considering these problems, the article was planned to investigate the sources of Sühreverdi’s thought under two main headings and to interpret the said treatise from thinker’s philosophical attitude. As a result of the first chapter, Suhraverdi's thought shows its affinity with what Plotinus (204 or 205-270) said about beauty in the last period of ancient Greek philosophy, as well as proves the author’s interest in the theosophy of Zoroastrianism along with Islamic thought. This could be understood by the central position of light instead of existence in his philosophical system. After a brief summary of the text, as a result of the interpretation, the second part, proves that Sühreverdi established a hierarchical relationship between beauty, love and melancholy. In addition, second chapter deals with the relationship of Sühreverdi's world of imagination (Mundus Imaginalis) with the concept of beauty, which is separate from the world of logic. As a result, in Sühreverdi's thought, imagination was considered as an epistemological tool and his view about the concept of beauty was evaluated on the basis of this substructure. The triangle of melancholy, love, and ultimately beauty described by the thinker was expressed as the steps on the path that material beings take towards the light. Thus, contrary to modern aesthetics, an ontological connection was established between the concept of beauty and the truth – light, as Suhrawardi calls it.
Anahtar Kelimeler
Shahab ad-Din Suhrawardi Beauty Imagination Love Melancholy..
Kaynakça
- 1-İnternet Kaynakları
- Dehkhoda Sözlüğü, https://bit.ly/3FWZonW, [Erişim Tarihi: 16.10.2021].
- Ganjoor Klasik Farsça Edebiyat Mahzeni. https://bit.ly/2ZZduVo, [Erişim Tarihi: 07.11.2021].
- Ganjoor Klasik Farsça Edebiyat Mahzeni. https://bit.ly/3PVoLLz, [Erişim Tarihi: 05.08.2022].
- İslam Ansiklopedisi, Diyanet, https://bit.ly/3d6diuh, [Erişim Tarihi: 03.08.2022].
- Kur’an.Diyanet, https://bit.ly/3mA6ztn, [Erişim Tarihi: 09.10.2021].
- Kur’an. Diyanet, https://bit.ly/3aoMpgw, [Erişim Tarihi: 10.10.2021].
- Kur’an. Diyanet, https://bit.ly/3vi042t, [Erişim Tarihi: 17.10.2021].
- Kur’an. Diyanet, https://bit.ly/3jqqIBh, [Erişim Tarihi: 23.10.2021].
- Kur’an. Diyanet, https://bit.ly/3BQssdF, [Erişim Tarihi: 06.11.2021].
- Kur’an. Diyanet, https://bit.ly/3F6JSF5, [Erişim Tarihi: 06.11.2021].
- The Great Islamic Encyclopaedia, https://bit.ly/3aYaquT, [Erişim Tarihi: 21.10.2021].
- Luggat. Osmanlıca Türkçe Sözlük, https://bit.ly/3SnvJKR, [Erişim Tarihi: 04.08.2022].
- 2- Kitap ve Makaleler
- Ahmadi, Babak; Truth and Beauty- Lectures on the Philosophy of Art, Merkez, Tehran, 1995.
- Al Bulkhari, Muḥammad ibn Ismail; Sahih Al Bulkhari, Dar ibn-i Kesir, Damascus & Beirut, 2002.
- Ayn-ül-Kudât Hemedânî, Temhîdât, (Ed. Afif Oseyran), Asatir, Tahran, 2014.
- Baqli Shirazi, Ruzbehan; The Jasmine of the Faithful Love, (Ed. Henry Corbin & Mohammad Moin), Menuchehri, Tehran, 1987.
- Corbin, Henry; History Of Islamic Philosophy, (Çev. Liadain Sherrard), Routledge, London, 1993.
- Corbin, Henry; Spiritual Body and Celestial Earth: From Mazdean Iran to Shi’ite Iran, (Çev. Inshaollah Rehmeti), Sophia, Tehran, 2016.
- Corbin, Henry; Creative Imagination in the Sufism of Ibn Arabi, (Çev. Inshaollah Rehmeti), Sophia, Tehran, 2020.
- Chuhderi, Shahed; “Hint, Pakistan ve Bangladeş’te Sühreverdiyye Tarikatı”, Tasavvuf, İrfan, İslam ve İran: Şehabeddin Sühreverdi’yi Anma Özel Sayı, (Ed. Shehram Pazuki), Hakikat, Tehran, 2006, s. 523-543.
- Hasanzadeh, Ameneh; “Kırk ve Yedi Rakamlarına Vurgu Yaparak İran Halk Kültüründe Rakamların Konumu”, İran Halk Kültürü 10, Tehran, 2007, s. 165-190.
- İbn-i Hallikân, Ebî Bekr; Vefeyâtü’l-aʿyân ve Anbay-i Abna-ül Zaman, cilt 6, Dar-ül Sader, Beirut, 1986. Jasper, Karl; Plotinus, (Çev. Mohammad Hasan Lotfi), Kharazmi, Tehran, 2019.
- Kemali Zadeh, Tahereh; The Metaphysical Foundations of Art and Beauty according to Shahab-addin Suhrawardi, Ferhangestan-e Honar, Tehran, 2013.
- Maurer, Arman Augustine; About Beauty: A Thomistic Interpretation, Center for Thomistic Studies, Houston, 1983.
- Mevlâna Celâleddin Muhammed Rumi, Divan-ı Kebir, Mülemmat, Kasideler, Gazeller ve Rubailer, (Ed. Bediüzzaman Füruzanfer), Amir Kebir, Tahran, 1994.
- Mosleh, Ali Asghar; “Yeni Japon Felsefesinin Heidegger ile İlişkisi”, Tahran Üniversitesi Felsefe Dergisi 10, s. 111-122, Tehran, 2005.
- Nurbakhsh, Sima Sadat; Sühreverdi ve Molla Sadra, Hermes, Tehran, 2012.
- Pazuki, Shahram; “Tasavvuf, İrfan, İslam ve İran”, İrfan, İslam, İran: Şehabeddin Sühreverdi’yi Anma Özel Sayı, Hakikat, Tehran, 2006, s. 7-16.
- Plotinus; Enneads, (Çev. Mohammad Hasan Lotfi), Kharazmi, Tehran, 2010.
- Rahimiyan Shirmerd, Mohammad ve Zahabi, Abbas; “Sühreverdi’nin İşrak Felsefesi Işığında Güzellik ve Sanatsal Biçimin Tecellisi”, Knowledge 78/1, Tehran, 2018, s. 167-186.
- Saberi, Ali Mohammad; Sühreverdi’nin Aşkın Hakikati Risalesinin Şerhi, İlim Yayınları, Tehran, 2020.
- Sajjadi, Seyed Jafar; Sühreverdi’nin Hikmetü’l İşrak’ının Şerhi, Tehran University Press, Tehran, 1998.
- Shahrabadi, Raziyeh ve Aghdaie, Turej; “Attar’ın Gazellerinde Hayret ve Katiyet İkileminin Açıklama, Yorum ve Eleştirisi”, Dehkhoda, 43, Azad University Press, Tehran, 2019, s. 61-82.
- Shayegan, Daryush; Henry Corbin: Penseur de l’Islam Spirtuel, (Çev. Bagher Parham), Iranian Research Institute of Philosophy, Tehran, 2008.
- Shehrezuri, Shams al Din; Nüzhetü’l Arvah ve Rüzetü’l Ferah: Tarih-el Hükemâ (Çev. Maghsod Ali Tabrizi), Elmi ve Fehaengi, Tehran, 1993.
- Shehrezuri, Shams al Din; Hikmetü’l İşrağın Şerhi, (Ed. Hossein Ziayi), Kültürel Araştırmalar ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tehran, 2001.
- Suhrawardi, Shahab al Din; Three Treatises, (Ed. Najaf Gholi Habibi), Imperial Iranian Academy of Philosophy, Tehran, 1977.
- Suhrawardi, Shahab al Din; Hikmet al İshraq, (Çev. Seyed Jafar Sajjadi), Tehran University Press, Tehran, 1998.
- Sultan Moradi, Mohammad Ali ve Buzeri Nejad, Yahya; “Estetik Açıdan Plotinus ve Sühreverdi’nin Felsefesinde Varlık Düzeninin Karşılaştırılması”, Esra Hikmet 26, Meraj, Tehran, 2016, s. 113-137.
- Sühreverdi, Şehabeddin; Fî Hakîkati’l-Eşg, (Ed. Hüseyin Mofid), Mola, Tehran, 1995.
- Sühreverdi, Şehabeddin; Hikmetü’l İşrak, (Çev. Eyüp. Bekiryazıcı ve Üsmetullah Sami), Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, İstanbul, 2015.
- Sühreverdi, Şehabeddin; Kırmızı Akıl, (Çev. Kaan Dilek), İraniyat Yayınları, Ankara, 2017.
- Yezdi, Arabshah; Munesü’l Uşşak, (Ed. Necip Mayel Herevi), Mola, Tehran, 1987.
- Zare, Zehra; İşrakilerin Şeceresi, Hermes, Tehran, 2019.
Öz
Bu makale, XII. yüzyılda Sühreverdi (1154-1191) tarafından kaleme alınmış Aşkın Hakikati eserindeki güzellik kavramının anlamını araştırmayı, düşünürün başka metinleri ve ele alınan metinle ilgili yazılan bazı yorumlar aracılığıyla hedef almıştır. Risalenin Türkçe çevirisinin olmamasının yanı sıra metnin oldukça özet ve kısa bir şekilde yazılması, amaçlanan sonuca ulaşmanın en önemli problemini teşkil etmektedir. Ayrıca Sühreverdi’nin yazdığı kısa risaleleri, edebi değil, felsefi açıdan yorumlayan kaynaklar oldukça sınırlıdır. Bu problemleri göz önünde bulundurarak, makale, iki ana başlık altında Sühreverdi’nin düşüncesinin kaynaklarını araştırmak ve bahsi geçen risalenin düşünürün felsefesi açısından yorumu şeklinde planlanmıştır. Birinci bölümün sonucu olarak Sühreverdi’nin düşüncesinin antik Yunan felsefesinin son döneminde Plotinus’un (204 ya 205-270) güzellik konusunda söyledikleriyle yakınlığını göstermesinin yanı sıra yazarın İslam düşüncesiyle beraber Zerdüştlük teosofisine ilgisini kanıtlamaktadır. Bu durum onun felsefi sisteminde varlık değil, ışığın merkezde konumlandırılmasından anlaşılabilir. İkinci bölüm, metnin kısa özetinden sonra yorum sonucunda, Sühreverdi’nin güzellik, aşk ve hüzün arasında hiyerarşik bir ilişki kurduğunu kanıtlamaktadır. Ayrıca bu bölüm, Sühreverdi’nin mantık dünyasından ayrı olan hayal dünyası (Mundus Imaginalis)’in güzellik kavramıyla ilişkisini ele almaktadır. Sonuç olarak, Sühreverdi’nin düşüncesinde hayal, epistemolojik bir araç olarak ele alınmış ve güzellik kavramına bakışı bu temel esasında değerlendirilmiştir. Düşünürün anlattığı hüzün, aşk ve nihayetinde güzellik üçgeni, maddi varlığın ışığa doğru kat ettiği yoldaki basamaklar olarak anlatılmıştır. Böylece modern estetiğin tersine, güzellik kavramıyla hakikat -Sührevedi’nin tabiriyle ışık- kavramları arasında ontolojik bağ kurulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1-İnternet Kaynakları
- Dehkhoda Sözlüğü, https://bit.ly/3FWZonW, [Erişim Tarihi: 16.10.2021].
- Ganjoor Klasik Farsça Edebiyat Mahzeni. https://bit.ly/2ZZduVo, [Erişim Tarihi: 07.11.2021].
- Ganjoor Klasik Farsça Edebiyat Mahzeni. https://bit.ly/3PVoLLz, [Erişim Tarihi: 05.08.2022].
- İslam Ansiklopedisi, Diyanet, https://bit.ly/3d6diuh, [Erişim Tarihi: 03.08.2022].
- Kur’an.Diyanet, https://bit.ly/3mA6ztn, [Erişim Tarihi: 09.10.2021].
- Kur’an. Diyanet, https://bit.ly/3aoMpgw, [Erişim Tarihi: 10.10.2021].
- Kur’an. Diyanet, https://bit.ly/3vi042t, [Erişim Tarihi: 17.10.2021].
- Kur’an. Diyanet, https://bit.ly/3jqqIBh, [Erişim Tarihi: 23.10.2021].
- Kur’an. Diyanet, https://bit.ly/3BQssdF, [Erişim Tarihi: 06.11.2021].
- Kur’an. Diyanet, https://bit.ly/3F6JSF5, [Erişim Tarihi: 06.11.2021].
- The Great Islamic Encyclopaedia, https://bit.ly/3aYaquT, [Erişim Tarihi: 21.10.2021].
- Luggat. Osmanlıca Türkçe Sözlük, https://bit.ly/3SnvJKR, [Erişim Tarihi: 04.08.2022].
- 2- Kitap ve Makaleler
- Ahmadi, Babak; Truth and Beauty- Lectures on the Philosophy of Art, Merkez, Tehran, 1995.
- Al Bulkhari, Muḥammad ibn Ismail; Sahih Al Bulkhari, Dar ibn-i Kesir, Damascus & Beirut, 2002.
- Ayn-ül-Kudât Hemedânî, Temhîdât, (Ed. Afif Oseyran), Asatir, Tahran, 2014.
- Baqli Shirazi, Ruzbehan; The Jasmine of the Faithful Love, (Ed. Henry Corbin & Mohammad Moin), Menuchehri, Tehran, 1987.
- Corbin, Henry; History Of Islamic Philosophy, (Çev. Liadain Sherrard), Routledge, London, 1993.
- Corbin, Henry; Spiritual Body and Celestial Earth: From Mazdean Iran to Shi’ite Iran, (Çev. Inshaollah Rehmeti), Sophia, Tehran, 2016.
- Corbin, Henry; Creative Imagination in the Sufism of Ibn Arabi, (Çev. Inshaollah Rehmeti), Sophia, Tehran, 2020.
- Chuhderi, Shahed; “Hint, Pakistan ve Bangladeş’te Sühreverdiyye Tarikatı”, Tasavvuf, İrfan, İslam ve İran: Şehabeddin Sühreverdi’yi Anma Özel Sayı, (Ed. Shehram Pazuki), Hakikat, Tehran, 2006, s. 523-543.
- Hasanzadeh, Ameneh; “Kırk ve Yedi Rakamlarına Vurgu Yaparak İran Halk Kültüründe Rakamların Konumu”, İran Halk Kültürü 10, Tehran, 2007, s. 165-190.
- İbn-i Hallikân, Ebî Bekr; Vefeyâtü’l-aʿyân ve Anbay-i Abna-ül Zaman, cilt 6, Dar-ül Sader, Beirut, 1986. Jasper, Karl; Plotinus, (Çev. Mohammad Hasan Lotfi), Kharazmi, Tehran, 2019.
- Kemali Zadeh, Tahereh; The Metaphysical Foundations of Art and Beauty according to Shahab-addin Suhrawardi, Ferhangestan-e Honar, Tehran, 2013.
- Maurer, Arman Augustine; About Beauty: A Thomistic Interpretation, Center for Thomistic Studies, Houston, 1983.
- Mevlâna Celâleddin Muhammed Rumi, Divan-ı Kebir, Mülemmat, Kasideler, Gazeller ve Rubailer, (Ed. Bediüzzaman Füruzanfer), Amir Kebir, Tahran, 1994.
- Mosleh, Ali Asghar; “Yeni Japon Felsefesinin Heidegger ile İlişkisi”, Tahran Üniversitesi Felsefe Dergisi 10, s. 111-122, Tehran, 2005.
- Nurbakhsh, Sima Sadat; Sühreverdi ve Molla Sadra, Hermes, Tehran, 2012.
- Pazuki, Shahram; “Tasavvuf, İrfan, İslam ve İran”, İrfan, İslam, İran: Şehabeddin Sühreverdi’yi Anma Özel Sayı, Hakikat, Tehran, 2006, s. 7-16.
- Plotinus; Enneads, (Çev. Mohammad Hasan Lotfi), Kharazmi, Tehran, 2010.
- Rahimiyan Shirmerd, Mohammad ve Zahabi, Abbas; “Sühreverdi’nin İşrak Felsefesi Işığında Güzellik ve Sanatsal Biçimin Tecellisi”, Knowledge 78/1, Tehran, 2018, s. 167-186.
- Saberi, Ali Mohammad; Sühreverdi’nin Aşkın Hakikati Risalesinin Şerhi, İlim Yayınları, Tehran, 2020.
- Sajjadi, Seyed Jafar; Sühreverdi’nin Hikmetü’l İşrak’ının Şerhi, Tehran University Press, Tehran, 1998.
- Shahrabadi, Raziyeh ve Aghdaie, Turej; “Attar’ın Gazellerinde Hayret ve Katiyet İkileminin Açıklama, Yorum ve Eleştirisi”, Dehkhoda, 43, Azad University Press, Tehran, 2019, s. 61-82.
- Shayegan, Daryush; Henry Corbin: Penseur de l’Islam Spirtuel, (Çev. Bagher Parham), Iranian Research Institute of Philosophy, Tehran, 2008.
- Shehrezuri, Shams al Din; Nüzhetü’l Arvah ve Rüzetü’l Ferah: Tarih-el Hükemâ (Çev. Maghsod Ali Tabrizi), Elmi ve Fehaengi, Tehran, 1993.
- Shehrezuri, Shams al Din; Hikmetü’l İşrağın Şerhi, (Ed. Hossein Ziayi), Kültürel Araştırmalar ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tehran, 2001.
- Suhrawardi, Shahab al Din; Three Treatises, (Ed. Najaf Gholi Habibi), Imperial Iranian Academy of Philosophy, Tehran, 1977.
- Suhrawardi, Shahab al Din; Hikmet al İshraq, (Çev. Seyed Jafar Sajjadi), Tehran University Press, Tehran, 1998.
- Sultan Moradi, Mohammad Ali ve Buzeri Nejad, Yahya; “Estetik Açıdan Plotinus ve Sühreverdi’nin Felsefesinde Varlık Düzeninin Karşılaştırılması”, Esra Hikmet 26, Meraj, Tehran, 2016, s. 113-137.
- Sühreverdi, Şehabeddin; Fî Hakîkati’l-Eşg, (Ed. Hüseyin Mofid), Mola, Tehran, 1995.
- Sühreverdi, Şehabeddin; Hikmetü’l İşrak, (Çev. Eyüp. Bekiryazıcı ve Üsmetullah Sami), Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, İstanbul, 2015.
- Sühreverdi, Şehabeddin; Kırmızı Akıl, (Çev. Kaan Dilek), İraniyat Yayınları, Ankara, 2017.
- Yezdi, Arabshah; Munesü’l Uşşak, (Ed. Necip Mayel Herevi), Mola, Tehran, 1987.
- Zare, Zehra; İşrakilerin Şeceresi, Hermes, Tehran, 2019.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Felsefe |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 26 Aralık 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 23 Nisan 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 5 Sayı: 2 |
Kaynak Göster
Ortaçağ Araştırmaları Dergisi'nde yayınlanan makaleler, Creative Commons Atıf-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC 4.0) ile lisanslanmıştır. Bilimsel araştırmaları kamuya ücretsiz sunmanın bilginin küresel paylaşımını artıracağı ilkesini benimseyen dergi, tüm içeriğine anında açık erişim sağlamaktadır. Makalelerdeki fikir ve görüşlerin sorumluluğu sadece yazarlarına ait olup Ortaçağ Araştırmaları Dergisi'nin görüşlerini yansıtmazlar. Kullanım Şartları ve Gizlilik Politikası