Öz
Klasik Türk şiirinin zihin dünyasını belirleyen önemli unsurlardan biri sosyal hayattır. Klasik Türk şiiri, ait olduğu toplumun gelenek ve kültür dokusu dikkate alınarak okunduğunda daha anlaşılır olacaktır. İnsanların giyim kuşam kültürleri, onların estetik değerleri kadar iç ve dış zenginliklerini de anlamaya yarayan önemli bir araç, bir beden dili olarak düşünülebilir. Bu çalışma, klasik Türk şiirini bağlı bulunduğu gelenek içinde anlama çabası güden ve bu amaçla doğduğu toplumun sosyal hayatı ile klasik Türk şiiri arasındaki ilişkiyi göstermeye çalışan incelemenin ürünüdür.
Bu çalışmada, Ömer Şevkî Mardinî’nin Divan’ı taranarak tespit edilen kumaş, elbise ve diğer unsurlar ayrı ayrı bölümler hâlinde incelenmiştir. İncelemeler esnasında kıyafet unsurlarının renkleri, desenleri, şekilleri, kullanım alanları ve benzeri hususiyetleriyle ilgili çeşitli inanç, âdet ve anlamlar ayrıca belirtilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ceyhan, S. (2011). Osmanlı Tâcnâme Literatürüne Göre Derviş Tacı ve Abdullah Salâhaddîn-i Uşşâki’ninTâc-ı Hilâfet Risâlesi. İslâm Araştırmaları Dergisi. S. 25. 113-172.
- Coşkun, V.S. (2017). Zati Divanı’na Göre 16.yüzyılda Sosyal Hayat. Erdem Yayınları. İstanbul.
- Çalka, M. (2010). “Mardinli Ömer Şevki Efendi ve Türkçe Divânı”. Sûfî Araştırmaları. 1(1): 49-60.
- D’ohsson, I. M. (2020). 18. Yüzyıl Türkiye’sinde Örf ve Âdetler (Çev. Kadir Ürün). Köprü Kitapları
- Dağlı, B. (2007). Kelime Kazanımı Üzerinde Bir Araştırma (Kıyafet ve Kumaş Adları Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi EBE.
- Dalsar, F. (1960). Türk Sanayi ve Ticaret Tarihinde Bursa’da İpekçilik. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları
- Erdem, S. (1991). “Atlas”. TDV İslam Ansiklopedisi C4, ss. 80-81. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
- Eren, H. (1999). Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü. Ankara: Kişisel Yayınlar. Gazi Üniversitesi.
- Görünür, L. ve S. Ögel (2006), Osmanlı Kaftanları ile Entarilerinin Farkları ve Kullanılışları, İTÜ Dergisi/b Sosyal Bilimler, C. 3, S.1, 59-68.
- Gürsu, N. (2002). “Kumaş”. TDV İslâm Ansiklopedisi. C. 39, ss. 367-370. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
- Dağlı, Y., Kahraman S.A., (2007). Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi. C10. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
- Kanmaz, F. E. (2010). Ömer Şevki Mardinî ve Divanı. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
- Koçu, R.E. (2015). Türk Giyim Kuşam ve Süslenme Sözlüğü. Doğan Kitap
- Kubbealtı Lugatı. http://lugatim.com. Erişim tarihi 25.07.2022
- Öztekin, Ö. (2004). “Kabâ”, Türk Dünyası Edebiyat Kavramları ve Terimleri Ansiklopedik Sözlüğü, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
- Öztoprak, N. (2010). Divan Şiirinde Giyim Kuşam Üzerine Bir Deneme, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 4, S. 103-154.
- Pakalın, M.Z. (1983). Tarih Deyimleri Ve Terimleri Sözlüğü C.1-2-3. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
- Pala, İ. (2004). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. Kapı Yayınları. İstanbul.
- Salman, F. (2004). Türk Kumaş Sanatında Görülen Geleneksel Kumaş Çeşitlerimiz. Sanat Dergisi (Atatürk Üniversitesi).
- Şemseddin Sâmî (2006). Kâmûs-ı Türkî. İstanbul: Çağrı Yayınları.
- Tezcan, H. (1993). Atlaslar Atlası Pamuklu, Yün ve İpek Kumaş Koleksiyonu. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
- Yekbaş, H. (2020). Ömer Şevki Mardini. http://teis.yesevi.edu.tr. Erişim tarihi: 12.07.2022
Öz
One of the important elements that determine the mental world of classical Turkish poetry is social life. Classical Turkish poetry will be more understandable when it is read considering the tradition and cultural texture of the society it belongs to. It can be considered as a body language, an important tool that helps to understand people's clothing cultures, their aesthetic values, as well as their internal and external richness. Our study is the product of an effort that tries to understand the classical Turkish poetry within the tradition to which it is attached and for this purpose tries to show the relationship between the social life of the society in which it was born and classical Turkish poetry.
In this study, fabric, dress and other elements determined by scanning Ömer Şevkî Mardinî's Divan were examined in separate sections. During the examinations, various beliefs, customs and meanings related to the colors, patterns, shapes, usage areas and similar features of the clothing elements were also stated.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ceyhan, S. (2011). Osmanlı Tâcnâme Literatürüne Göre Derviş Tacı ve Abdullah Salâhaddîn-i Uşşâki’ninTâc-ı Hilâfet Risâlesi. İslâm Araştırmaları Dergisi. S. 25. 113-172.
- Coşkun, V.S. (2017). Zati Divanı’na Göre 16.yüzyılda Sosyal Hayat. Erdem Yayınları. İstanbul.
- Çalka, M. (2010). “Mardinli Ömer Şevki Efendi ve Türkçe Divânı”. Sûfî Araştırmaları. 1(1): 49-60.
- D’ohsson, I. M. (2020). 18. Yüzyıl Türkiye’sinde Örf ve Âdetler (Çev. Kadir Ürün). Köprü Kitapları
- Dağlı, B. (2007). Kelime Kazanımı Üzerinde Bir Araştırma (Kıyafet ve Kumaş Adları Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi EBE.
- Dalsar, F. (1960). Türk Sanayi ve Ticaret Tarihinde Bursa’da İpekçilik. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları
- Erdem, S. (1991). “Atlas”. TDV İslam Ansiklopedisi C4, ss. 80-81. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
- Eren, H. (1999). Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü. Ankara: Kişisel Yayınlar. Gazi Üniversitesi.
- Görünür, L. ve S. Ögel (2006), Osmanlı Kaftanları ile Entarilerinin Farkları ve Kullanılışları, İTÜ Dergisi/b Sosyal Bilimler, C. 3, S.1, 59-68.
- Gürsu, N. (2002). “Kumaş”. TDV İslâm Ansiklopedisi. C. 39, ss. 367-370. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
- Dağlı, Y., Kahraman S.A., (2007). Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi. C10. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
- Kanmaz, F. E. (2010). Ömer Şevki Mardinî ve Divanı. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
- Koçu, R.E. (2015). Türk Giyim Kuşam ve Süslenme Sözlüğü. Doğan Kitap
- Kubbealtı Lugatı. http://lugatim.com. Erişim tarihi 25.07.2022
- Öztekin, Ö. (2004). “Kabâ”, Türk Dünyası Edebiyat Kavramları ve Terimleri Ansiklopedik Sözlüğü, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
- Öztoprak, N. (2010). Divan Şiirinde Giyim Kuşam Üzerine Bir Deneme, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 4, S. 103-154.
- Pakalın, M.Z. (1983). Tarih Deyimleri Ve Terimleri Sözlüğü C.1-2-3. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
- Pala, İ. (2004). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. Kapı Yayınları. İstanbul.
- Salman, F. (2004). Türk Kumaş Sanatında Görülen Geleneksel Kumaş Çeşitlerimiz. Sanat Dergisi (Atatürk Üniversitesi).
- Şemseddin Sâmî (2006). Kâmûs-ı Türkî. İstanbul: Çağrı Yayınları.
- Tezcan, H. (1993). Atlaslar Atlası Pamuklu, Yün ve İpek Kumaş Koleksiyonu. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
- Yekbaş, H. (2020). Ömer Şevki Mardini. http://teis.yesevi.edu.tr. Erişim tarihi: 12.07.2022
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sanat ve Edebiyat |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Ekim 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 3 Sayı: 2 |
International Journal of Mardin Studies Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.