Öz
It is known that children’s books are important contributions to the awareness of mother tongue beauty and development of their vocabulary. For this reason, children’s books should not be prepared at random in terms of language features. The utilization rate of the vocabulary items such as idioms, reduplications and proverbs that reflect the socio-cultural structure of the society and reveal the subtleties of language should be determined at each age level. The purpose of this study is to compare the vocabulary of works in the field of children’s literature. This study was designed according to the descriptive survey model of qualitative data analysis. The results of the study were obtained by the document review technique and analyzed by content analysis. According to the text types, the total and different reduplications, idioms, proverb in children’s books; a hundred reduplications, idioms, proverbs most frequently used in children’s books were examined. The results of this research are: The least reduplications are used in children’s epics; the most reduplications are used in children’s poems. In all types of children’s books “bir bir, yavaş yavaş, kendi kendine, uzun uzun, el ele, sık sık, pırıl pırıl, ağır ağır, gece gündüz, yan yana, bol bol, çoluk çocuk” are common in the most frequently used 100 reduplications. The least idioms are used in children’s novels, the most idioms are used in children’s theatre texts. “Yola çıkmak, söz vermek, can vermek” are common in the 100 most frequently used idioms in children’s books. Children’s books written using the most proverbs are theater. Children’s books written using least proverbs are novels.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aksan, D. (1982). Her Yönüyle Dil. Ankara: TDK.
- Aksan, D. (2006). Türkçenin Sözvarlığı. Ankara: Engin.
- Aksan, D. (2015). Türkçenin Sözvarlığı. Ankara: Bilgi.
- Aksoy, Ö. A. (1984). Atasözleri Sözlüğü. Ankara TDK.
- Aksoy, Ö. A. (1984). Tek Sözcüklü Deyim Var Mı?. Çağdaş Eleştiri Dergisi. 4-6.
- Aksoy, Ö.A. (2914). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü (2 cilt). İstanbul: İnkılap.
- Akyalçın, N. (2007). Türkçe İkilemeler Sözlüğü. Ankara: Anı.
- Aytan, T. (2016). Türk Çocuk Edebiyatı Üzerine Bir Söz Varlığı Çalışması: Atasözleri. Milli Eğitim Dergisi (Söz Varlığı Özel Sayısı), 45(210), 425-445.
- Baş, B. (2006). 1985-2005 Yılları Arasında Çocuk Edebiyatı Sahasında Yazılmış Tahkiyeli Metinlerin Söz Varlığı Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Baş, B. (2015). Türkçe Öğretimi Açısından Çocuk Edebiyatı. Ankara: Pegem A.
- Bauman, J. (1996). Vocabulary resources for material writers. The Materials Writers Newsletter, IV, 3, October. http://jbauman.com/mat.art.html
- Büyükhellaç, S. (2014). Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Söz Varlığının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
- Demir, C. (2016). Türkçe Eğitim Öğretim Programları ve Kişisel Söz Varlığı, Milli Eğitim Dergisi, Bahar, Yıl 45, sayı 210, 141-161.
- Erbay, F., Öztürk Samur, A. (2010). Anne ve Babaların Çocuk Kitapları Hakkındaki Genel Görüşleri ile Çocukların Alıcı Dil Gelişim Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Turkish Studies- İnternational Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 5/4 Fall 2010, p. 1063-1073, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.dol.org/10.7827/Turkish Studies.8020, Ankara-TURKEY.
- Esin, B. (2009). Atasözlerinin Türkçenin Eğitim ve Öğretimindeki Yeri, Önemi. Türkçenin Eğitimi Öğretimi içinde. (s. 87-92). Ankara: TDK.
- Güleryüz, H. (2006). Yaratıcı Çocuk Edebiyatı. Ankara: Pegem A.
- Hatiboğlu, V. (1981). Türk Dilinde İkileme. Ankara: TDK.
Öz
Çocuk kitaplarının, çocukların ana dilinin güzelliklerinin farkına varmalarında, söz varlığının gelişmesinde önemli katkıları olduğu bilinmektedir. Bu nedenle çocuk kitaplarının dil özellikleri bakımından gelişigüzel hazırlanmaması gerekir. Kitapların, toplumun sosyo-kültürel yapısını yansıtan, dilin inceliklerini ortaya koyan deyim, ikileme, atasözü gibi söz varlığı ögelerinden ne kadar yararlandığı her yaş seviyesine göre belirlenmelidir. Bu çalışmanın amacı, çocuk edebiyatı alanındaki eserlerin söz varlığına ilişkin karşılaştırma yapmaktır. Bu araştırma, nitel veri analizi tekniklerinden betimsel tarama modeline göre desenlenmiştir. Araştırmanın verileri doküman incelemesi tekniğiyle elde edilmiş, içerik analizi ile çözümlenmiştir. Metin türlerine göre çocuk kitaplarında yer alan toplam ve farklı ikileme, deyim, atasözü sayıları; en sık kullanılan yüz ikileme, deyim ve atasözü incelenmiştir. Bu araştırmanın sonuçları şunlardır: En az ikileme çocuk destanlarında, en fazla ikileme çocuk şiirlerinde kullanılmıştır. Çocuk kitaplarının bütün türlerinde “bir bir, yavaş yavaş, kendi kendine, uzun uzun, el ele, sık sık, pırıl pırıl, ağır ağır, gece gündüz, yan yana, bol bol, çoluk çocuk” en sık kullanılan 100 ikileme içinde ortak olarak yer almaktadır. En az deyim kullanılan tür çocuk romanları, en fazla deyim kullanılan tür çocuk tiyatrosu metinleridir. Çocuk kitaplarında en sık kullanılan 100 deyim içinde “yola çıkmak, söz vermek, can vermek” ortak olarak yer almaktadır. En fazla atasözü kullanılarak yazılmış çocuk kitapları tiyatro türünde, en az atasözü kullanılarak yazılmış çocuk kitapları roman türündedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aksan, D. (1982). Her Yönüyle Dil. Ankara: TDK.
- Aksan, D. (2006). Türkçenin Sözvarlığı. Ankara: Engin.
- Aksan, D. (2015). Türkçenin Sözvarlığı. Ankara: Bilgi.
- Aksoy, Ö. A. (1984). Atasözleri Sözlüğü. Ankara TDK.
- Aksoy, Ö. A. (1984). Tek Sözcüklü Deyim Var Mı?. Çağdaş Eleştiri Dergisi. 4-6.
- Aksoy, Ö.A. (2914). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü (2 cilt). İstanbul: İnkılap.
- Akyalçın, N. (2007). Türkçe İkilemeler Sözlüğü. Ankara: Anı.
- Aytan, T. (2016). Türk Çocuk Edebiyatı Üzerine Bir Söz Varlığı Çalışması: Atasözleri. Milli Eğitim Dergisi (Söz Varlığı Özel Sayısı), 45(210), 425-445.
- Baş, B. (2006). 1985-2005 Yılları Arasında Çocuk Edebiyatı Sahasında Yazılmış Tahkiyeli Metinlerin Söz Varlığı Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Baş, B. (2015). Türkçe Öğretimi Açısından Çocuk Edebiyatı. Ankara: Pegem A.
- Bauman, J. (1996). Vocabulary resources for material writers. The Materials Writers Newsletter, IV, 3, October. http://jbauman.com/mat.art.html
- Büyükhellaç, S. (2014). Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Söz Varlığının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
- Demir, C. (2016). Türkçe Eğitim Öğretim Programları ve Kişisel Söz Varlığı, Milli Eğitim Dergisi, Bahar, Yıl 45, sayı 210, 141-161.
- Erbay, F., Öztürk Samur, A. (2010). Anne ve Babaların Çocuk Kitapları Hakkındaki Genel Görüşleri ile Çocukların Alıcı Dil Gelişim Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Turkish Studies- İnternational Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 5/4 Fall 2010, p. 1063-1073, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.dol.org/10.7827/Turkish Studies.8020, Ankara-TURKEY.
- Esin, B. (2009). Atasözlerinin Türkçenin Eğitim ve Öğretimindeki Yeri, Önemi. Türkçenin Eğitimi Öğretimi içinde. (s. 87-92). Ankara: TDK.
- Güleryüz, H. (2006). Yaratıcı Çocuk Edebiyatı. Ankara: Pegem A.
- Hatiboğlu, V. (1981). Türk Dilinde İkileme. Ankara: TDK.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Türk Dili ve Edebiyatı (Diğer), Türkçe Eğitimi |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Eylül 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Cilt: 5 Sayı: 3 |
