Atatürk İletişim Dergisi

Öz

Amerikan
film endüstrisinde, Keynesyen refah devleti döneminde destekleyici hükümet
politikalarının da varlığıyla yapım, dağıtım ve gösterim alanında bütünleşmiş
şirketler pazara hakim olmuşlar, yapım sürecini kitle üretim ilkelerine göre
örgütlemişlerdir. Bu örgütlenme biçimi, İkinci Dünya Savaşı sonrasından
1970’lerdeki petrol krizine kadar olan dönemdeki endüstrileşmiş Batı
ekonomilerindeki baskın üretim biçimi olan fordist üretim biçimiyle paralellik
göstermektedir. Bu çalışmada fordist üretim biçiminin temel ilkeleri
doğrultusunda Amerikan film endüstrisinin özel bir döneminin tarihsel
değerlendirmesi yapılmaktadır. 1940’ların ikinci yarısına kadar süren stüdyo
döneminde Amerikan film endüstrisine sekiz şirket hakim olmuştur. Şirketlerin
dikey olarak bütünleşmelerinin ve tekelci uygulamaların yasayla güvenceye
alınmasının yanı sıra üretim süreci de fabrikasyon tarzı seri üretime
dönüşmüştür. Talebi öngörülebilir kılmaya ve üretim kapasitelerini arttırmaya
çalışan stüdyolar gitgide daha fazla şekilde formüllere ve tekniklere dayanan
öyküler oluşturmaya başlamıştır. Hollywood’un altın çağı olarak da adlandırılan
bu dönemde iş sürecinin her bir aşamasındaki iç örgütlenme temel ilkeleri
rutinleştirme ve görev dağılımı olan kitle üretimine benzemiştir.